آموزش خط شکسته نستعلیق با قلم_ محمدرضا خدایاری

خط شکسته نستعلیق ..که به حق عنوان بهارنستعلیق رایدک میکشدسومین گونه ازخوشنویسی ناب وخالص ایرانیست که درسده ی یازدهم هجری قمری ابداع شد.ازآن روی شکسته نستعلیق نام گرفته است که بیشترشاکله حروف وکلمات واتصالات آن ازشکستن ورهاکردن خط نستعلیق بوجودآمده است.خط شکسته نستعلیق ازسویی قرابت بسیارنزدیک باخط تعلیق داردکه درتندنویسی به کارکتابت میاید وازسویی ظرافت ها ولطافت های خط نستعلیق رادرخودنمایان ساخته است.دراینباره می توانیم بیان خودرااینطورخلاصه کنیم که خط شکسته اول بطورخالص شکسته ای ازخط نستعلیق بودامابعدهابه دست همان منشیانی که تعلیق نویس بودند،باتعلیق آمیخته شدوبه صورتی مستقل بنام شکسته نستعلیق متداول شد.بنابرنظراکثرتذکره نویسان "مرتضی قلی خان شاملو"حاکم هراتو"محمدشفیع هروی"معروف به شفیعامبدع این خط زیبابوده اند.درنیمه ی دوم سده ی دوازدهم هجری قمری"درویش عبدالمجیدطالقانی"این خط رابه اوج زیبایی وتکامل خودرسانیدبه گونه ای که بعدازدرویش،همه ی شکسته نویسان پروآن نابغه ی دوران گردیدندوسربرآستان بی چون وچرای ابتکارونبوغ اونهادند.درویش عبدالمجیدطالقانی بسیارزودودرسن 35سالگی چشم ازجهان فروبست بااینحال ازخودآثارگرانبهایی رابرجای گذاشت که هم اکنون بسیاری ازموزه هاوکتابخانه های معتبرجهان ونیزمجموعه داران شخصی به داشتن قطعه ای ازشکسته های وی مباهات دارند.بعدازدرویش،شکسته نویسان بزرگ دوره قاجارهمچون میرزاحسن اصفهانی،محمدرضااصفهانی،میرزاکوچک اصفهانی،محمدعلی شیرازی ومیرزاغلامرضااصفهانی ونهایتاسیدعلی اکبرگلستانه رامیتوان نام برد.سیدگلستانه بااینکه بیش ازیک قرن بعدازدرویش به استمراراین هنرهمت گماشت بااین حال باارایه ی خلایقت های فردی وهنری خود،شیوه ای مستقل راازکوشش پرثمرخودبرجای گذاشت.درسال ۱۳۱۹پس ازوفات مرحوم سیدگلستانه رکودطولانی وعظیمی درتداوم شکسته نستعلیق حاکم شدواین رکوردتاچنددهه ی اخیرادامه یافت.دراین میان خوشنویسان به صورت تفننی وتفریحی به گونه ای کاملاسلیقه ای وغیراصولی به خط شکسته می پرداختند.ازسال ۱۳۵۰به همت وپشتکاراستادان معدودی این خط فراموش شده ی زیبادوباره جانی تازه یافت ودراین میان استادیدالله کابلی خوانساری به عنوان احیاگرخط شکسته نستعلیق دراین دوران تاثیری بی بدیل وجانانه داشت باتوجه به اینکه خط شکسته نستعلیق ازخطوط اصیل ایرانی واز زیباترین انهاست بنابراین جهت نوشتن اشعار ومتون عارفانه ومضامین وحی .وآیات قرانی واحادیث شریف کاربردی ویژه دارد ونیز براساس نوع شاکله ی حروف آن درمباحث گرافیکی وجنبه های طراحی فانتزی وتبلیغی کاربرد بسیار ویژه ای دارد که معمولا بااستقبال هنرمندان گرافیست روبرو میشود هدف اصلی این آموزش نگرش صحیح هنرجویان به نوع نوشتار صحیح ویکپارچه درقالب سبک شکسته ی معاصر است که مجموعه ای هماهنگ ودارای هارمونی مشخص در آموزش ان است به گونه ای که از تداخل سبکهای مختلف جلوگیری شده ودرراستای یک سبک ویژه وقلم یک مربی دران استفاده میشود وسیر آموزشی آن باآموزش حروف شروع شده وبااتصالات دو وسه حرفی پیگیری میشود ونیز درادامه باروند ترکیب کلمات بایکدیگر وایجادسطری موزون به پایان دوره ی سطرنویسی درقلم شکسته نستعلیق ختم میگردد. تفاوت اصلی این اموزش باآموزشهای مشابه در یکپارچگی ودنباله داربودن مطالب ازجزیی ترین تا کلی ترین مباحث مربوط به خط شکسته است. کیفیت تصویری همراه بارویت حرکت قلم وتوضیح حین نوشتن ازجمله مواردیست که در اموزشهایی که تاکنون دیده شده وجودندارد. ضمنا تسلط استادبر سیستم اموزشی تاثیرمستقیم میگذارد وذکراین نکته به این دلیل است که اموزشهای پراکنده ای در فضای مجازی وجوددارند که بوسیله ی افراد مبتدی ویا نیمه ماهری که قدرت کافی دراموزش ندارنددیده میشود واین پراکندگی وعدم تسط هنرجو راسرگردان و مشوش میکند و همین پراکندگی اایجاد نوعی اموزش مدون و دقیق را الزام اور مینماید. پیش ناز این دوره قطعا اشنایی حداقلی هنرجویان از خط نستعلیق می باشد که این امر دوره ی اموزشی شکسته نستعلیق را تخصصی تر میسازد