قرائتی / رساله‌ی حقوق امام سجاد علیه السلام(6)، حق دست 11 آذر 1400
موضوع: رساله‌ی حقوق امام سجاد علیه السلام(6)، حق دست
تاريخ پخش: 11/09/1400
عناوين:
1- کنترل دست از دست‌درازی به حرام
2- شستشوی دست‌ها در وضو برای نماز
3- دست‌گزیدن مجرمان در قیامت
4- حکم قطع دست دزد در قرآن
5- دوری از افراط و تفریط در دستگیری از نیازمندان
6- دست‌کشیدن بر سر یتیمان
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین بعدد ما أحاط به علمه، الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی
بحث ما راجع به حقوق بود، نه حقوقی که معروف است، حقوقی که امام سجاد یک رساله‌ای دارد به نام رساله‌ی حقوق، بیش از پنجاه حق نقل کرده، ار حق حاکم، حق مردم، حق همسایه، حق همسر، حق فرزند. هر حقی را چند جمله‌ای فرموده، از جمله حق اعضای بدن. در این جلسه ما حق دست را می‌گوییم.
حق نفس را گفتیم، حق خدا را گفتیم، حق چشم را گفتیم، حق زبان را گفتیم، در این جلسه می‌خواهیم حق دست را بگوییم.
در خلقت دست فکر کردیم تا حالا؟ کاری برای بشر پیش آمده که بگوییم اینجا مثلاً ما نیاز به انگشت اضافه داشتیم، اینجا نیاز داشتیم که. چین‌های دست، پوست دست، ناخن دست، حرکات مختلف دست. خداوند یک دست به انسان داده، از اول عمر تا آخر عمر میلیون‌ها ازش کار کشیده می‌شود و هیچ کجا هم کم نمی‌آورد که بگوییم اینجا کم آورد.
1- کنترل دست از دست‌درازی به حرام
امام سجاد فرمود: «وَ أَمَّا حَقُّ يَدِكَ»: حق دستت، «أَنْ لَا تَبْسُطَهَا إِلَى مَا لَا يَحِلُّ لَكَ» (تحف العقول، ص 257) آنجایی که خدا گفته دست دراز نکن، دست دراز نکن، با دستت گناه نکن.
«فَتَنَالَ بِمَا تَبْسُطُهَا إِلَيْهِ مِنَ اللَّهِ الْعُقُوبَةَ فِي الْأَجَلِ وَ مِنَ النَّاسِ بِلِسَانِ اللَّائِمَةِ» (تحف العقول، ص 257)، اگر به ناحق دست دراز کردی، هم قهر خدا را داری، هم مردم لعنتت می‌کنند.
«تُوَقِّرَهَا بِقَبْضِهَا عَنْ كَثِيرٍ مِمَّا يَحِلُّ لَهَا» (تحف العقول، ص 257)، دستت را احترام بگیر، وقار داشته باشد، آنجایی که نباید برود، نرود.
قرآن راجع به دست آیات زیادی داریم و روایاتی، مقداری‌اش را برایتان بخوانم. اول این‌که در فرهنگ قرآن، اصولاً دست در عربی و در فارسی و در شاید زبان‌های دیگر، آن‌ها را نمی‌دانم دیگر، دست یعنی قدرت. می‌گویند فلانی در فلان اداره دست دارد، یعنی عامل نفوذی دارد، قدرت دارد، یا می‌گویند فلانی دستش می‌رسد، یعنی قدرتش می‌رسد، فلانی دستش نمی‌رسد، یعنی قدرتش را هم ندارد. دست یعنی قدرت.
«أُولِي الْأَيْدي وَ الْأَبْصارِ» (ص/ 45)، خداوند از یک گروه که نام می‌برد، می‌گوید: «أُولِي الْأَيْدي»، «أیدی» جمع «یَد»، «یَد» یعنی دست، دست‌های فراوان دارد، «أُولِي الْأَيْدي وَ الْأَبْصارِ»، هم دست دارد، یعنی قدرت دارد، هم أبصار، بصیرت دارد، یعنی هم عقلش می‌رسد چه کند، هم دست، هم می‌فهمد، هم می‌تواند، بعضی‌ها نمی‌فهمند، قدرت دارند، ولی نمی‌فهمند، بعضی‌ها می‌فهمند، قدرت ندارند. «أُولِي الْأَيْدي وَ الْأَبْصارِ» که گفتم دست نه این دست است، یعنی قدرت.
خب عرض کنم به حضورتان آیاتی داریم: «ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ أَيْديكُمْ» (آل عمران/ 182 و انفال/ 51) قرآن می‌فرماید: این کیفر، این عذاب، این قهر خدا به خاطر عملکرد خودت بود، خودت با دست خودت کردی. با دست خودت کردی، یعنی نه با این دست، یعنی خودت تصمیم گرفتی این کار را بکنی، ولو ممکن است دستت هم تو کار نباشد.
2- شستشوی دست‌ها در وضو برای نماز
در عبادت دست مطرح است، اسم دست را برده که وضو بگیرید، در وضو هم باید دست‌ها را بشویید.
من به اینجا رسیدم یاد یک چیزی افتادم، برایتان بگویم. قرآن می‌گوید: «فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ» (مائده/ 6)، یعنی در وضو صورتتان را بشویید، «وَ أَيْدِيَكُمْ» (مائده/ 6)، دو تا دست را هم بشویید، «إِلَى الْمَرافِقِ» (مائده/ 6)، «مِرفَق» یعنی آرنج.
دست را بشویید تا آرنج، یعنی چه؟ بعضی‌ها این‌طور معنا کرده‌اند تا آرنج، یعنی آرنج آخرش باشد، یعنی آب را این‌طوری بریزید، و لذا گروهی از مسلمان‌ها، گروه زیادشان، این طرفی وضو می‌گیرند، چون می‌گویند چه؟ می‌گویند قرآن گفته تا مرافق، تا یعنی آخرش مرافق باشد.
این‌که می‌گویم یک خورده دقت بفرمایید، یک کمی فنی است ولی خب الحمدلله رشد مخاطبین خوب است. قرآن گفته تا آرنج بشویید، از کلمه‌ی تا آرنج یعنی آخرش آرنج باشد، یعنی آب را بریزید نوک انگشت، همین‌طور آخرش آرنج باشد، چون قرآن گفته تا آرنج. ما چه می‌کنیم؟ از این طرفی آب می‌ریزیم. چرا؟
همه توضیحات ...