جایگاه اذان و حقّ مؤذّن در رساله حقوق امام سجاد علیه‌السلام
موضوع: جایگاه اذان و حقّ مؤذّن در رساله حقوق امام سجاد علیه‌السلام
تاريخ پخش: 20/05/1401
عناوين:
1- اذان، زنده نگهداشتن نام خدا در جامعه
2- اذان، نماد و نشانه شهر اسلامی
3- اذان، سیمای دین اسلام در قرآن کریم
4- تعطیلی کار به هنگام شنیدن اذان
5- اذان، عامل دوری از غفلت و نسیان
6- اذان و اقامه قبل از نماز، عامل همراهی فرشتگان با نمازگزار
7- اذان‌گویی، سیره بزرگان دینی
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین بعدد ما أحاط به علمه، الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی
بحث ما در این جلسه ادامه‌ی بحث‌های قبل است، رساله‌ی حقوق امام سجّاد علیه السلام که بیش از پنجاه حق را نقل کرده، هر جلسه‌ای یکی از حقوق را می‌گوییم. یک چیزهایی را هم امام سجّاد حق تشخیص می‌دهد که ما تشخیص نمی‌دهیم، مثلاً حقّ امروز این است، می‌گوید حقّ مؤذّن.
مؤذّن اذان می‌گوید، خب حالا اذان، مؤذّن به گردن ما حق دارد؟ ببینید چه می‌گوید. امام سجّاد علیه السلام می‌فرماید: «وَ أَمَّا حَقُّ الْمُؤَذِّنِ» (تحف العقول، ص 265)، همین که الله اکبر می‌گوید، او «مُذَكِّرُكَ بِرَبِّكَ» (تحف العقول، ص 265)، خدا را یاد تو می‌اندازد، تو را از غفلت بیرون می‌آورد، دعوتت می‌کند برای این‌که برو سراغ بهترین کارها. ممکن است این آقای مؤذّن مشکلی هم داشته باشد و تو یک عیب‌هایی هم از این مؤذّن ممکن است که سراغ داشته باشی، اما عیبش جدا، الآن که با صدای خوب اذان می‌گوید، حق به گردن ما دارد. نباید بگوییم پسر من هست، شاگرد من هست، نوکر من هست، نمی‌دانم کارمند من هست، کارگر من هست، این الآن که اذان گفت، به گردن همه حق دارد. حقّ مؤذّن.
1- اذان، زنده نگهداشتن نام خدا در جامعه
راجع به حقّ مؤذّن، اوّل حقّ اذان چی هست؟ سیمای اذان. اذان شکستن سکوت است، چه‌طور در جبهه خط‌شکن داریم، سکوتی که بر جامعه حاکم است، یک‌مرتبه «الله اکبر»، سکوت را می‌شکند، کلمات اذان موزون است، جملاتش «حیَّ علی الصَّلاة»، خلاص، «حَیَّ عَلی خَیر العَمَل»، خلاص، کلماتش کوتاه، موزون، پر محتوا، سازنده. در اذان، اوّل اذان «الله» است، می‌گوییم: «الله اکبر»، آخرش هم می‌گوییم: «لا إله إلّا الله»، اوّل اذان «الله» است، «الله اکبرُ الله اکبر»، آخرش هم می‌گوییم: «لا إله إلّا الله»، اوّل «الله»، آخر «الله»، بین دو «الله» یک دوره عقاید مطرح می‌کند. اذان یعنی معرّفی عقاید، اذان یعنی فریاد علیه معبودهای خیالی، سراغ بت نروید، سراغ طاغوت‌ها نروید، سراغ ابرقدرت‌ها نروید، «الله اکبر»، او بزرگ است. نگفته بزرگ‌تر از چی، یک وقت می‌گویم این زمین بزرگ‌تر از آن زمین است، این علمش بیش از آن است، نگفته در چی، فقط گفته خدا بزرگ‌تر است، بزرگ‌تر از چی؟ زورش، پولش، قدرتش، توفیقاتش، رأفتش، رحمتش، چی نگفته، این که نگفته تا خیلی معنا دارد، «الله اکبر»، خدا بزرگ‌تر است، بزرگ‌تر از همه‌ی قدرت‌ها. اگر ما این کلمه را از درون بگوییم، خودم را می‌گویم، اگر من این کلمه را از درون بگویم، نباید از آمریکا بترسم، چون آمریکا یک ابرقدرت است، من می‌گویم: «الله اکبر»، خدا از آمریکا هم بزرگ‌تر است.
قدرت‌های بزرگ را کوچک نشان می‌دهد. قرآن یک آیه دارد، می‌گوید: «لَنْ يَخْلُقُوا ذُباباً» (حج/ 73)، همه رئیس‌جمهورهای دنیا جمع شوند، دیگر نمی‌توانند یک مگس خلق کنند، اگر یک مگس هم یک چیز برداشت فرار کند، همه‌ی رئیس‌جمهورها عقبش بدوند، نمی‌توانند ازش بگیرند، «لَنْ يَخْلُقُوا ذُباباً» (حج/ 73).
ما اگر خواسته باشیم خدا را بشناسیم، باید نعمت‌های خدا را یک مدّتی از خودمان دور کنیم، مثلاً چشممان را پنج دقیقه ببندیم، رابطه‌ی ما با دنیا قطع می‌شود. صبح بلند شدیم، هر چه‌قدر کندیم، به آب نرسیدیم، قرآن می‌گوید: «إِنْ أَصْبَحَ ماؤُكُمْ غَوْراً» (ملک/ 30)، اگر آبی که زیر زمین هست، فرو رفت، به چه کسی تلگراف می‌کنی آب می‌خواهم؟ هر چه می‌کَنی، به آب نمی‌رسی، چه می‌کنی؟ خیلی خدا به ما نعمت داده است.
قرآن یک آیه دارد، می‌گوید که: «اگر شب طول کشید، به چه کسی تلگراف می‌کنی که روز را بیاورد؟! اگر روز طول کشید، به چه کسی تلگراف می‌کنی که شب را بیاورد؟!» (ر. ک به: قصص/ 71 و 72)
مؤذّن ما را از غفلت بیرون می‌آورد: «الله اکبر»، خدا بزرگ‌تر از پول‌ها، زورها، قدرت‌ها است، «الله اکبر».
همه توضیحات ...