فهم دین بدون تعقل موجب انحراف می شود، دکتر مصطفی محقق داماد
سخنرانی آیت الله مصطفی محقق داماد پیرامون لزوم قاعده مندی در فهم دینی.
وی ضمن بیان احادیثی در این باره بیان می کند فهم دین قواعدی دارد و باید به درستی درباره آن تامل شود. همچنین طبق متن قرآن، قرآن آموزی بدون خردورزی باعث انحراف بوده و منجر به کج اندیشی خواهد شد. اگر دین درست فهم نشود و با کج اندیشی فهمیده شود باعث خسارات عظیمی خواهد شد.
عقل ما اگر ذره اي كار كند به اين نتيجه مي رسد كه كسي با جهنم كردن دنياي مردم به بهشت نمي رود.
قرآن میفرماید «ويزكيهم و يعلمهم الكتاب و الحکمة» و این آیه دلالت بر این دارد که باید در کنار کتاب و قرآن آموزی به تعلیم حکمت و خرد ورزی نیز اهتمام داشت.
در این سخنرانی وی به دو حدیث دیگر درباره آسان گیری در احکام دین و نیز شرایط امر به معروف و نهی از منکر اشاره میکند که ذیلا می آید.
أحمد بن محمد عن ابن محبوب عن علي بن الحسن بن رباط عن عبد الاعلى مولى آل سام قال قلت: لأبي عبد الله عليه السلام عثرت فانقطع ظفري فجعلت على إصبعي مرارة فكيف أصنع بالوضوء؟ قال: يعرف هذا وأشباهه من كتاب الله عز وجل قال الله " وما جعل عليكم في الدين من حرج " امسح عليه.
از عبدالاعلی مولای آل سام نقل شده که گفت: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم، من به زمین افتادم ناخنم کنده شد پس بر آن کهنه نهاده و آن را بستم حال با وضو چه کار کنم؟ فرمود: این قضیه و امثال آن حکمش از کتاب خدا دانسته می شود آن جا که فرمود: برای شما در دین حرج و دشواری قرار نداد پس روی همان مسح بکش.
وَ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ قَالَ : سُئِلَ عَنِ اَلْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ اَلنَّهْيِ عَنِ اَلْمُنْكَرِ أَ وَاجِبٌ هُوَ عَلَى هَذِهِ اَلْأُمَّةِ جَمِيعا قَالَ لاَ فَقِيلَ وَ لِمَ قَالَ إِنَّمَا هُوَ عَلَى اَلْقَوِيِّ اَلْمُطَاعِ اَلْعَالِمِ بِالْمَعْرُوفِ مِنَ اَلْمُنْكَرِ لاَ عَلَى اَلضَّعَفَةِ اَلَّذِينَ لاٰ يَهْتَدُونَ سَبِيلا : إِلَى أَيٍّ مِنْ أَيٍّ يَقُولُ مِنَ اَلْحَقِّ إِلَى اَلْبَاطِلِ وَ اَلدَّلِيلُ عَلَى ذَلِكَ كِتَابُ اَللَّهِ قَوْلُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى اَلْخَيْرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ اَلْمُنْكَرِ : فَهَذَا خَاصُّ غَيْرُ عَامٍّ كَمَا قَالَ اَللَّهُ تَعَالَى وَ مِنْ قَوْمِ مُوسىٰ أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ : وَ لَمْ يَقُلْ عَلَى أُمَّةِ مُوسَى وَ لاَ عَلَى كُلِّ قَوْمِهِ وَ هُمْ يَوْمَئِذٍ أُمَمٌ مُخْتَلِفَةٌ وَ اَلْأُمَّةُ وَاحِدٌ فَصَاعِدا كَمَا قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ إِبْرٰاهِيمَ كٰانَ أُمَّة قٰانِتا لِلّٰهِ : يَقُولُ مُطِيعا لِلَّهِ وَ لَيْسَ عَلَى مَنْ يَعْلَمُ ذَلِكَ فِي الهذمة اَلْهُدْنَةِ مِنْ حَرَجٍ إِذَا كَانَ لاَ قُوَّةَ لَهُ وَ لاَ عَدَدَ وَ لاَ طَاعَةَ .
مسعدة بن صدقه گويد:از امام صادق عليه السّلام از امر به معروف و نهى از منكر سؤال شد كه آيا بر تمام اين امت واجب است يا نه؟ فرمود:نه،سؤال شد:چرا؟فرمود:فقط بر كسانى واجب است كه نيرومند باشند و مردم از آنها اطاعت كنند و عالم به معروف از منكر باشند،نه بر ضعفائى كه راه را نمى دانند كه به چه راهى و از چه راهى بگويند،لذا از حق به باطل مى گويند،و دليل بر اين مطلب سخن خداوند است كه مى فرمايد: بايد دسته اى از شما امت مردم را به طرف خير و نيكى دعوت نمايند و امر به معروف و نهى از منكر نمايد . اين خاص است نه عام،همان طور كه خداوند متعال مى فرمايد: بعضى از قوم موسى به سوى حق هدايت مى كنند و به آن عدالت مى كنند و نفرموده بر امّت موسى و نه بر همه قومش،در حالى كه آنها در آن هنگام گروههاى مختلفى بودند،و امت هم از يك نفر به بالاست،همان طور كه خداوند عزّ و جل مى فرمايد: ابراهيم به تنهائى يك امت فرمانبردار خداوند بود مى
.فرمايد:مطيع خداوند بود،پس اين كار بر كسى كه در زمان صلح و آرامش توان و نيرو و ياور و فرمانبردار ندارد؛لازم نيست.
ایشان در این سخنرانی خاطره ای از شهید مطهری و دیدار با ایشان قبل از شهادت استاد مطهری را بیان میکند .
وی ضمن بیان احادیثی در این باره بیان می کند فهم دین قواعدی دارد و باید به درستی درباره آن تامل شود. همچنین طبق متن قرآن، قرآن آموزی بدون خردورزی باعث انحراف بوده و منجر به کج اندیشی خواهد شد. اگر دین درست فهم نشود و با کج اندیشی فهمیده شود باعث خسارات عظیمی خواهد شد.
عقل ما اگر ذره اي كار كند به اين نتيجه مي رسد كه كسي با جهنم كردن دنياي مردم به بهشت نمي رود.
قرآن میفرماید «ويزكيهم و يعلمهم الكتاب و الحکمة» و این آیه دلالت بر این دارد که باید در کنار کتاب و قرآن آموزی به تعلیم حکمت و خرد ورزی نیز اهتمام داشت.
در این سخنرانی وی به دو حدیث دیگر درباره آسان گیری در احکام دین و نیز شرایط امر به معروف و نهی از منکر اشاره میکند که ذیلا می آید.
أحمد بن محمد عن ابن محبوب عن علي بن الحسن بن رباط عن عبد الاعلى مولى آل سام قال قلت: لأبي عبد الله عليه السلام عثرت فانقطع ظفري فجعلت على إصبعي مرارة فكيف أصنع بالوضوء؟ قال: يعرف هذا وأشباهه من كتاب الله عز وجل قال الله " وما جعل عليكم في الدين من حرج " امسح عليه.
از عبدالاعلی مولای آل سام نقل شده که گفت: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم، من به زمین افتادم ناخنم کنده شد پس بر آن کهنه نهاده و آن را بستم حال با وضو چه کار کنم؟ فرمود: این قضیه و امثال آن حکمش از کتاب خدا دانسته می شود آن جا که فرمود: برای شما در دین حرج و دشواری قرار نداد پس روی همان مسح بکش.
وَ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ قَالَ : سُئِلَ عَنِ اَلْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ اَلنَّهْيِ عَنِ اَلْمُنْكَرِ أَ وَاجِبٌ هُوَ عَلَى هَذِهِ اَلْأُمَّةِ جَمِيعا قَالَ لاَ فَقِيلَ وَ لِمَ قَالَ إِنَّمَا هُوَ عَلَى اَلْقَوِيِّ اَلْمُطَاعِ اَلْعَالِمِ بِالْمَعْرُوفِ مِنَ اَلْمُنْكَرِ لاَ عَلَى اَلضَّعَفَةِ اَلَّذِينَ لاٰ يَهْتَدُونَ سَبِيلا : إِلَى أَيٍّ مِنْ أَيٍّ يَقُولُ مِنَ اَلْحَقِّ إِلَى اَلْبَاطِلِ وَ اَلدَّلِيلُ عَلَى ذَلِكَ كِتَابُ اَللَّهِ قَوْلُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى اَلْخَيْرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ اَلْمُنْكَرِ : فَهَذَا خَاصُّ غَيْرُ عَامٍّ كَمَا قَالَ اَللَّهُ تَعَالَى وَ مِنْ قَوْمِ مُوسىٰ أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ : وَ لَمْ يَقُلْ عَلَى أُمَّةِ مُوسَى وَ لاَ عَلَى كُلِّ قَوْمِهِ وَ هُمْ يَوْمَئِذٍ أُمَمٌ مُخْتَلِفَةٌ وَ اَلْأُمَّةُ وَاحِدٌ فَصَاعِدا كَمَا قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ إِبْرٰاهِيمَ كٰانَ أُمَّة قٰانِتا لِلّٰهِ : يَقُولُ مُطِيعا لِلَّهِ وَ لَيْسَ عَلَى مَنْ يَعْلَمُ ذَلِكَ فِي الهذمة اَلْهُدْنَةِ مِنْ حَرَجٍ إِذَا كَانَ لاَ قُوَّةَ لَهُ وَ لاَ عَدَدَ وَ لاَ طَاعَةَ .
مسعدة بن صدقه گويد:از امام صادق عليه السّلام از امر به معروف و نهى از منكر سؤال شد كه آيا بر تمام اين امت واجب است يا نه؟ فرمود:نه،سؤال شد:چرا؟فرمود:فقط بر كسانى واجب است كه نيرومند باشند و مردم از آنها اطاعت كنند و عالم به معروف از منكر باشند،نه بر ضعفائى كه راه را نمى دانند كه به چه راهى و از چه راهى بگويند،لذا از حق به باطل مى گويند،و دليل بر اين مطلب سخن خداوند است كه مى فرمايد: بايد دسته اى از شما امت مردم را به طرف خير و نيكى دعوت نمايند و امر به معروف و نهى از منكر نمايد . اين خاص است نه عام،همان طور كه خداوند متعال مى فرمايد: بعضى از قوم موسى به سوى حق هدايت مى كنند و به آن عدالت مى كنند و نفرموده بر امّت موسى و نه بر همه قومش،در حالى كه آنها در آن هنگام گروههاى مختلفى بودند،و امت هم از يك نفر به بالاست،همان طور كه خداوند عزّ و جل مى فرمايد: ابراهيم به تنهائى يك امت فرمانبردار خداوند بود مى
.فرمايد:مطيع خداوند بود،پس اين كار بر كسى كه در زمان صلح و آرامش توان و نيرو و ياور و فرمانبردار ندارد؛لازم نيست.
ایشان در این سخنرانی خاطره ای از شهید مطهری و دیدار با ایشان قبل از شهادت استاد مطهری را بیان میکند .
همه توضیحات ...