( قسمت اول)تاریخ شفاهی دانشگاه هاروارد. مصاحبه با دکترشاپور بختیار. آخرین نخست وزیر دوران پهلوی
دکترشاپور بختیار
نخست وزیر ایران
عضو جبهه ملی
دبیرکل سابق حزب ایران
دو قسمت
نام مصاحبه کننده
ضیاء صدیق
تاریخ و زمان و مکان مصاحبه
شهر سورن-حومه پاریس-فرانسه . سه شنبه 16 اسفندماه 1362 برابر 6 مارس 1984
بیوگرافی مصاحبه شونده
شاپور بختیار (۴ تیر ۱۲۹۳ – ۱۵ مرداد ۱۳۷۰) سیاستمدار ایرانی، دبیرکل سابق حزب ایران، عضو اخراج‌شده جبهه ملی ایران، بنیان‌گذار نهضت مقاومت ملی ایران (در سال ۱۳۵۹) و آخرین نخست‌وزیر ایران، پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران بود. در ۱۵ دی ۱۳۵۷ با شاه بر سر نخست‌وزیری به توافق رسید. پس از پذیرش نخست‌وزیری، در جلسه شورای مرکزی جبهه ملی ایران، اخراج بختیار به دلیل عدم رعایت انضباط سازمانی، زیرپاگذاشتن مصوبات قبلی شورای مرکزی (مبنی بر غیرقانونی‌بودن سلطنت پهلوی) و عدم کسب اجازه از شورای مرکزی جبهه ملی برای ریاست دولت، به رأی گذاشته شد و با رأی اکثریت قاطع اعضا، بختیار از جبهه ملی اخراج شد. حکومت بختیار نخستین دولت مخالف نحوه حکومت شاه پس از کودتای ۲۸ مرداد بود. او همچنین در زمان نخست‌وزیری، در میان مردم از حمایت بسیار کمی برخوردار بود.
پس از پذیرش نخست‌وزیری از سوی بختیار عباس امیرانتظام به عنوان واسطه بین وی و انقلابیون به نمایندگی از مهدی بازرگان قرار بود دیداری با آقای روح‌الله خمینی و دریافت تاییدیه مبنی بر ادامه نخست‌وزیری از سوی وی داشته باشد که این امر با وجود تأیید اولیه و نگارش تفاهم شده اولیه با مخالفت روحانیونی مانند حسینعلی منتظری و صادق خلخالی ناکام ماند. سرانجام با ورود آقای روح‌الله خمینی به ایران و چندی بعد اعلام بی‌طرفی ارتش، دولتش در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ سقوط کرد.
از جمله کارهای وی در سمت نخست‌وزیری به دلیل کاهش درآمد نفتی قرارداد نظامی ایران با آمریکا به میزان ۱۰ میلیارد دلار که برای خرید صدها موشک و هواپیما اف ۱۶ بود را لغو نمود، با اینکه این عمل چند روز پیش از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران بود اما هنوز دولت موقت ایجاد نشده بود. کارتر و برژینسکی بسیار نگران این قرارداد و سلاحی که به دست ایران می‌رسید بودند و کارتر دو روز پس از ورود خمینی به ایران این لغو قرارداد را امضاء نمود.
بختیار از آغاز به کار فعالیت سیاسی خود و در طول دوران نخست‌وزیری‌اش همواره محمد مصدق را رهبر خود می‌دانست و به پیروی از او تأکید می‌کرد. وی همچنین از منتقدین محمدرضا پهلوی بود و پس از سقوط محمد مصدق، به همراه مهدی بازرگان و سید رضا زنجانی، نهضت مقاومت ملی را تشکیل داد. پس از آن نیز چندین بار به زندان افتاد.
بعد از 22 بهمن 1357 و سقوط دولت دکتربختیار، بختیار ۶ ماه در ایران مخفیانه زندگی کرد و در تیر ۱۳۵۸ به فرانسه رفت. او در قالب نهضت مقاومت ملی ایران (که نامش تأثیر پذیرفته بود از سازمان نهضت مقاومت ملی که پس از کودتای ۲۸ مرداد تشکیل شد و بختیار در آن حضور داشت) به فعالیت علیه جمهوری اسلامی ایران پرداخت. در دوران مبارزاتش در خارج از کشور، اولین سوءقصد ناموفق به جانش در تابستان ۱۳۵۹ رقم خورد. برنامه ترور او توسط گروهی به رهبری انیس نقاش صورت گرفت. دومین ترور ۱۱ سال پس از آن، منجر به قتل بختیار در سن ۷۷ سالگی در پاریس شد. مدتی قبل از ترور بختیار، یکی از دوستان او به نام عبدالرحمن برومند نیز ترور شده بود.
لازم است ذکر شود، بختیار پس از سقوط دولتش و آغاز مخالفت با حکومت جدید ایران، هم‌چنان از منتقدین حکومت پهلوی بود و با آنان همسو نشد. وی در مصاحبه با تاریخ شفاهی هاروارد، علت شکست نهضت مقاومت ملی پس از سقوط محمد مصدق را حکومت فاشیستی شاه دانست.
با این که بختیار عضو جبهه «ملی» ایران، و در دوره‌ای نخست‌وزیر ایران بود، او در پیش‌گفتار کتابش، یکرنگی نوشته‌است پیش از آن‌که خود را ایرانی و پای‌بند مذهب خاصّی بداند، به انسان و انسانیت اعتقاد دارد. شاپور بختیار که بخش مهمی از جوانی خود را در فرانسه زندگی کرده بود، با دختری فرانسوی ازدواج کرده و نام‌هایی فرانسوی نیز برای فرزندان خود انتخاب کرده بود: «گای، فرانس، پاتریک و ویویان». وی همچنین در دوران جنگ جهانی دوم خود را فرانسوی می‌دانست و به عنوان سرباز فرانسه در جنگ نیز شرکت کرد.
به عقیده لادن برومند و افشین مبصر مهم‌ترین ویژگی‌های بختیار در تمامی دوران مبارزات سیاسیش، ایستادگی در برابر حکومت روح‌الله خمینی و عدم امکان هر گونه سازش با او، احیای مشروطه، اعتقاد و اصرار به اجرای قانون اساسی مشروطه است
#تاریخ_شفاهی_دانشگاه_هاروارد
#دکتر_شاپور_بختیار
#مجله_جدول_کتیبه
نخست وزیر ایران
عضو جبهه ملی
دبیرکل سابق حزب ایران
دو قسمت
نام مصاحبه کننده
ضیاء صدیق
تاریخ و زمان و مکان مصاحبه
شهر سورن-حومه پاریس-فرانسه . سه شنبه 16 اسفندماه 1362 برابر 6 مارس 1984
بیوگرافی مصاحبه شونده
شاپور بختیار (۴ تیر ۱۲۹۳ – ۱۵ مرداد ۱۳۷۰) سیاستمدار ایرانی، دبیرکل سابق حزب ایران، عضو اخراج‌شده جبهه ملی ایران، بنیان‌گذار نهضت مقاومت ملی ایران (در سال ۱۳۵۹) و آخرین نخست‌وزیر ایران، پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران بود. در ۱۵ دی ۱۳۵۷ با شاه بر سر نخست‌وزیری به توافق رسید. پس از پذیرش نخست‌وزیری، در جلسه شورای مرکزی جبهه ملی ایران، اخراج بختیار به دلیل عدم رعایت انضباط سازمانی، زیرپاگذاشتن مصوبات قبلی شورای مرکزی (مبنی بر غیرقانونی‌بودن سلطنت پهلوی) و عدم کسب اجازه از شورای مرکزی جبهه ملی برای ریاست دولت، به رأی گذاشته شد و با رأی اکثریت قاطع اعضا، بختیار از جبهه ملی اخراج شد. حکومت بختیار نخستین دولت مخالف نحوه حکومت شاه پس از کودتای ۲۸ مرداد بود. او همچنین در زمان نخست‌وزیری، در میان مردم از حمایت بسیار کمی برخوردار بود.
پس از پذیرش نخست‌وزیری از سوی بختیار عباس امیرانتظام به عنوان واسطه بین وی و انقلابیون به نمایندگی از مهدی بازرگان قرار بود دیداری با آقای روح‌الله خمینی و دریافت تاییدیه مبنی بر ادامه نخست‌وزیری از سوی وی داشته باشد که این امر با وجود تأیید اولیه و نگارش تفاهم شده اولیه با مخالفت روحانیونی مانند حسینعلی منتظری و صادق خلخالی ناکام ماند. سرانجام با ورود آقای روح‌الله خمینی به ایران و چندی بعد اعلام بی‌طرفی ارتش، دولتش در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ سقوط کرد.
از جمله کارهای وی در سمت نخست‌وزیری به دلیل کاهش درآمد نفتی قرارداد نظامی ایران با آمریکا به میزان ۱۰ میلیارد دلار که برای خرید صدها موشک و هواپیما اف ۱۶ بود را لغو نمود، با اینکه این عمل چند روز پیش از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران بود اما هنوز دولت موقت ایجاد نشده بود. کارتر و برژینسکی بسیار نگران این قرارداد و سلاحی که به دست ایران می‌رسید بودند و کارتر دو روز پس از ورود خمینی به ایران این لغو قرارداد را امضاء نمود.
بختیار از آغاز به کار فعالیت سیاسی خود و در طول دوران نخست‌وزیری‌اش همواره محمد مصدق را رهبر خود می‌دانست و به پیروی از او تأکید می‌کرد. وی همچنین از منتقدین محمدرضا پهلوی بود و پس از سقوط محمد مصدق، به همراه مهدی بازرگان و سید رضا زنجانی، نهضت مقاومت ملی را تشکیل داد. پس از آن نیز چندین بار به زندان افتاد.
بعد از 22 بهمن 1357 و سقوط دولت دکتربختیار، بختیار ۶ ماه در ایران مخفیانه زندگی کرد و در تیر ۱۳۵۸ به فرانسه رفت. او در قالب نهضت مقاومت ملی ایران (که نامش تأثیر پذیرفته بود از سازمان نهضت مقاومت ملی که پس از کودتای ۲۸ مرداد تشکیل شد و بختیار در آن حضور داشت) به فعالیت علیه جمهوری اسلامی ایران پرداخت. در دوران مبارزاتش در خارج از کشور، اولین سوءقصد ناموفق به جانش در تابستان ۱۳۵۹ رقم خورد. برنامه ترور او توسط گروهی به رهبری انیس نقاش صورت گرفت. دومین ترور ۱۱ سال پس از آن، منجر به قتل بختیار در سن ۷۷ سالگی در پاریس شد. مدتی قبل از ترور بختیار، یکی از دوستان او به نام عبدالرحمن برومند نیز ترور شده بود.
لازم است ذکر شود، بختیار پس از سقوط دولتش و آغاز مخالفت با حکومت جدید ایران، هم‌چنان از منتقدین حکومت پهلوی بود و با آنان همسو نشد. وی در مصاحبه با تاریخ شفاهی هاروارد، علت شکست نهضت مقاومت ملی پس از سقوط محمد مصدق را حکومت فاشیستی شاه دانست.
با این که بختیار عضو جبهه «ملی» ایران، و در دوره‌ای نخست‌وزیر ایران بود، او در پیش‌گفتار کتابش، یکرنگی نوشته‌است پیش از آن‌که خود را ایرانی و پای‌بند مذهب خاصّی بداند، به انسان و انسانیت اعتقاد دارد. شاپور بختیار که بخش مهمی از جوانی خود را در فرانسه زندگی کرده بود، با دختری فرانسوی ازدواج کرده و نام‌هایی فرانسوی نیز برای فرزندان خود انتخاب کرده بود: «گای، فرانس، پاتریک و ویویان». وی همچنین در دوران جنگ جهانی دوم خود را فرانسوی می‌دانست و به عنوان سرباز فرانسه در جنگ نیز شرکت کرد.
به عقیده لادن برومند و افشین مبصر مهم‌ترین ویژگی‌های بختیار در تمامی دوران مبارزات سیاسیش، ایستادگی در برابر حکومت روح‌الله خمینی و عدم امکان هر گونه سازش با او، احیای مشروطه، اعتقاد و اصرار به اجرای قانون اساسی مشروطه است
#تاریخ_شفاهی_دانشگاه_هاروارد
#دکتر_شاپور_بختیار
#مجله_جدول_کتیبه
همه توضیحات ...