قرائتی / شرم و حیا عامل دوری از گناه 30 اردیبهشت 98

موضوع: شرم و حیا عامل دوری از گناه
1- حیای امام حسن، هنگام شنا کردن
2- دوری از بدزبانی، حتی نسبت به کافران
3- حیا در سخن گفتن با نامحرم
4- آموزش حیا به فرزندان در خانواده
5- دوری از جلوه‌گری و خودنمایی در روابط اجتماعی
6- تلاش برای حل مشکلات مردم
7- موارد حیای نابجا در زندگی

دانلود صوت برنامه:
http://gharaati.ir/pic/sound/darsha/9...

بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله رب العالمین، بعدد ما احاط به علمه
«الهي انطقني بالهدي و الهمني التقوي»
بحث امشب راجع به، در ادامه‌ی بحث‌های قبل در مورد گناه و ترک گناه، گناه و تقوا، بعضی شب‌ها در مورد گناه و بعضی شب‌ها در مورد تقوا امشب می‌خواهیم بحث حیاء را بکنیم. بخش زیادی از گناهان بخاطر نبود حیاء است. بخش زیادی از گناهانی که مرتکب می‌شویم بخاطر بودن حیاء نابجا است. حیاء چیست، کجا باید حیاء کنیم و کجا نباید حیاء کنیم؟ باید بدون تعارف و بی پرده حرف بزنیم و خجالت نکشیم. فکر می‌کنم یک بحثی است که همه ما برای همیشه به آن نیاز داریم.
1- حیای امام حسن، هنگام شنا کردن
روایتی داریم «الحیاء» علت اینکه این بحث یادم آمد، به ذهنم آمد این بود که امام حسن مجتبی(ع) کوچولو بود، خواست برود در مرکز آبی شنا کند، حالا رودخانه بود، جوی بود، حوض بود هرچه... لباسش بلند بود. یک نفر گفت: شما می‌خواهی شنا کنی و در آب بروی، لباس کوتاه بپوش یا بی لباس برو. لباست خراب می‌شود. ایشان فرمود، کوچک بود فرمود: لباس من خراب شود بهتر از این است که حیای من خراب شود. این حدیث امروز در ذهن من آمد و دیدم بحث خوبی است و به بحث‌های گذشته هم می‌خورد. البته همه جا حیاء خوب نیست و انسان باید بعضی جاها بی پرده صحبت کند. حیاء را کنار بگذارد و رک حرف بزند. «الحیاء سبب کل جمیل» حدیث داریم حیاء سرچشمه‌ی زیبایی‌هاست. امام کاظم فرمود: همینطور که در روز روشن، در مسائل روشن از مردم خجالت می‌کشید، آنجایی هم که مردم نیستند از خدا خجالت بکشید. یک آیه در قرآن داریم «أَ لَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرى‏» قاری: «أَ لَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرى‏» (علق/14) آیه قرآن است و معنایش این است، بشر نمی‌داند که خدا او را می‌بیند؟ ما اگر خدا را حاضر بدانیم همه چیز درست می‌شود. خدا را حاضر نمی‌دانیم با اینکه خداوند نه چشم را می‌بیند، پشت چشم هم چه هست را می‌بیند. «يَعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْيُنِ» قاری: «يَعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَ ما تُخْفِي الصُّدُورُ» (غافر/19) یعنی نگاه را که می‌بیند هیچ، از این نگاه چه نیتی داری، چه خیانتی داری، آن خیانت‌ها و نیت‌های بد پشت نگاه را هم می‌داند. داریم که «مَنْ‏ كَثُرَ كَلامُهُ‏ كَثُرَ خَطَوهُ» (نهج‌البلاغه/حکمت349) چطور آدم بی حیاء می‌شود؟
کسی که خیلی حرف میزند خیلی لغزش دارد. کسی که لغزشش زیاد شد حیاء او کم می‌شود. کسی که حیایش کم شد تقوایش کم می‌شود. کسی که تقوایش کم شد قلبش می‌میرد. یعنی اینها هی، هریک از گناهان مقدمه یک گناه دیگر می‌شود. کسی که تخم مرغ دزدید، مرغ می‌دزدد. کسی که مرغ دزدید، شتر می‌دزدد، کسی که شتر دزدید، تا می‌رسد به اینکه کشتی آهن را در دریا می‌دزدد. کشتی نفت را در دریا می‌دزدد. یعنی دزدی گناه ذره ذره انسان گناهکار می‌شود. افراد بی حیا از یک جایی شروع می‌شود و در این حدیث حضرت فرمود: راه اینکه انسان بد می‌شود حرف‌های بی‌خودی است که می‌زند. زیاد حرف می‌زند.
2- دوری از بدزبانی، حتی نسبت به کافران
قرآن می‌فرماید: حتی نسبت به بت پرست‌ها جسارت نکنید. «وَ لا تَسُبُّوا الَّذِينَ‏ يَدْعُونَ» قاری: «وَ لا تَسُبُّوا الَّذِينَ‏ يَدْعُونَ‏ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَيْرِ عِلْمٍ» (انعام/108) به بت پرست‌ها حرف زشت نزنید. چون آنها هم لج می‌کنند می‌گویند: حالا که حرف بد زد، ما هم به خدا حرف بد می‌زنیم. به بت پرست‌ها هم زشت نگویید. ادب برای همه خوب است. «وَ قُولُوا لِلنَّاسِ‏ حُسْناً» قاری: «وَ قُولُوا لِلنَّاسِ‏ حُسْناً» (بقره/83) به همه مردم خوب حرف بزنید. نمی‌گوید: «قولوا للمؤمنین» نمی‌گوید: با افراد با ایمان خوب حرف بزنید. با افراد بی ایمان هم با ادب حرف بزن. یک خاطره بگویم.
مرحوم دکتر بهشتی چند سالی آلمان بود. اروپا، هامبورگ بود از طرف بعضی مراجع ایران، یک روز از جایی رد می‌شد قبرستان مسیحی‌ها بود. یک سگ هم آنجا راه می‌رفت. یک نفر به مرحوم دکتر بهشتی گفت: این سگ می‌رود فاتحه بخواند سر قبر این مسیحی‌ها. بهشتی گفت: چرا این حرف را زدید؟ گفت: مسیحی است. گفت: مسیحی باشد. شما به مسیحی هم نباید بگویی: سگ رفته فاتحه بخواند. حرف زشتی زدی. این یک خاطره. یک حدیث بخوانم، امام باقر(ع) یک رفیق قدیمی داشت. یک روز رفیق قدیمی فحش مادر به نوکرش داد. گفت: مادر فلان... امام صادق فرمود: نسبت زنا دادی به مادرش؟ گفت: آقا این نوکر من است و مادرش هم مسلمان نیست. فرمود: اگر کسی مسلمان نیست می‌شود گفت: زناکار؟ امام باقر فرمود: من سالهاست فکر کردم تو آدم خوبی هستی. تو آدم بی تقوایی هستی، بد دهان هستی. حیاء در کلام، کلمات زشت...
3- حیا در سخن گفتن با نامحرم
قرآن می‌گوید: خانم‌ها، حتی به زن‌های پیغمبر، می‌گوید: اگر می‌خواهید حرف بزنید، حرف زدن خانم با حیاء باشد، که اگر کسی ریگی در کفشش است، هوس نکند. «فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ‏» قاری: «فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ‏ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ» (احزاب/32) ای زنان پیغمبر شما با کرشمه حرف نزنید، اگر با کرشمه حرف بزنید، آن کسی که «فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ» ریگی در کفشش است، «فَيَطْمَعَ» طمع می‌کند، دلش به سمت شما گرایش پیدا می‌کند.