Mohammad AMINI, سود و زیان ملي شدن صنعت نفت
ملي شدن صنعت نفت در راستاي استقلال و آزادي مردم ایران و ارادۀ دولت ملی ایران بود که جنبۀ کلان آنرا تشکیل میداد. ایستادگی در برابر چپاول بیگانه که ابرقدرتی بود، جنبۀ معنوی بسیار بزرگی در تاریخ مردم ستمدیدۀ ایران به ارمغان آورد. ما ایرانیان بخود می بالیم که نخست بار توانستیم در برابر دولت جهانخوار بریتانیا بایستیم و دادخواهی بکنیم. مردم ایران تهیدست و بی چیز بودند و خزانۀ دولت ایران هم خالی بود. کشوری بیگانه بر دارایی ایران چنگ اندخته بود و خرج در رفته ، از سود و درآمد نفت اگر آنها میخواستند مقدار پول (16 درصد از سود) به دولت ایران میدادند (دولت ایران حق هیچگونه کنترل و نظارت هم نداشت). جنبۀ معنوی یک سو و همینطور جنبۀ درآمد و سود آن از درجۀ اهمیت دیگری نگریسته میشود زیرا مردم آزاد و دلیر ایران بایستی میتوانستند همۀ ابزارهای "بزرگی" را برای خود تهیه و آماده کنند. و این آرمان بدون داشتن سرمایه و یک دولت ملی و مردمی و شریک شدن مردمان ایرانی و حزبهای ملی و میهنی شدنی نبود.
بخشی از بیانات دکتر مصدق در دادگاه لاهه:
" آقای رئیس , آقایان قضات
بشریت مدتی است به فکر افتاده به جای توسل به زور و فشار اختلافات خود را از طریق حق و عدالت حل و فصل کند , . . .
رشد عقلی و فکری بشر حکم میکند که اختلافات خود را منحصرا به وسایل مسالمت آمیز تصفیه نماید . . . در جایی که دول بزرگی چون کشور های متحده آمریکا و فرانسه , احتیاط را به پایه ای برسانند که تعیین حدود صلاحیت ملی را موکول به تشخیص خود کرده باشند , بر ملت ایران چه بحثی خواهد بود اگر صلاحیت دیوان را در حدود منشور ملل متفق و اعلامیه ی خود محدود نموده , اجازه ندهد به هیچ عنوان به آن حدود تخطی شود .
نباید از آقایان این حقیقت را پنهان کنم که در نزد ما ایرانیان , تشویش جلوگیری از هرگونه عملی که در حکم مداخله در صلاحیت ملی باشد شدید تر از سایر ملل است و علت هم این است که ما ملل شرق سالیان دراز مزه ی تلخ موسسات اختصاصی و استثنایی را که صرفا به منظور تامین بیگانگان بوجود آمده بود چشیده و به چشم خود دیده ایم که کشور ما میدان رقابت سیاست های استعماری بوده و ضمنا پی برده ایم که متاسفانه علی رغم آنهمه امید و آرزو , جامعه ملل و سازمان ملل متحد نتوانسته اند به این وضع اسفناک که شرکت سابق نفت ایران و انگلیس در پنجاه سال اخیر مظهر برجسته آن بود خاتمه دهند . ملت ایران که از این وضع به ستوه آمده بود در یک جنبش مردانه , با ملی ساختن صنایع نفت و قبول اصل پرداخت غرامت یکباره به سلطه بیگانگان خاتمه داد .
.....................
بخشی از بیانات دکتر مصدق در دادگاه لاهه:
" آقای رئیس , آقایان قضات
بشریت مدتی است به فکر افتاده به جای توسل به زور و فشار اختلافات خود را از طریق حق و عدالت حل و فصل کند , . . .
رشد عقلی و فکری بشر حکم میکند که اختلافات خود را منحصرا به وسایل مسالمت آمیز تصفیه نماید . . . در جایی که دول بزرگی چون کشور های متحده آمریکا و فرانسه , احتیاط را به پایه ای برسانند که تعیین حدود صلاحیت ملی را موکول به تشخیص خود کرده باشند , بر ملت ایران چه بحثی خواهد بود اگر صلاحیت دیوان را در حدود منشور ملل متفق و اعلامیه ی خود محدود نموده , اجازه ندهد به هیچ عنوان به آن حدود تخطی شود .
نباید از آقایان این حقیقت را پنهان کنم که در نزد ما ایرانیان , تشویش جلوگیری از هرگونه عملی که در حکم مداخله در صلاحیت ملی باشد شدید تر از سایر ملل است و علت هم این است که ما ملل شرق سالیان دراز مزه ی تلخ موسسات اختصاصی و استثنایی را که صرفا به منظور تامین بیگانگان بوجود آمده بود چشیده و به چشم خود دیده ایم که کشور ما میدان رقابت سیاست های استعماری بوده و ضمنا پی برده ایم که متاسفانه علی رغم آنهمه امید و آرزو , جامعه ملل و سازمان ملل متحد نتوانسته اند به این وضع اسفناک که شرکت سابق نفت ایران و انگلیس در پنجاه سال اخیر مظهر برجسته آن بود خاتمه دهند . ملت ایران که از این وضع به ستوه آمده بود در یک جنبش مردانه , با ملی ساختن صنایع نفت و قبول اصل پرداخت غرامت یکباره به سلطه بیگانگان خاتمه داد .
.....................
همه توضیحات ...