نوعی از دینداری خسارت زا است، محقق داماد
بخشی از سخنرانی دکتر مصطفی محقق داماد در مراسم رونمایی از دانشنامه معاصر قرآن کریم و اشاره به این که گاه دینداری خسارت زا و خسارت افزاست.
در قرآن با چندین واژه، مرتباً تأکید می شود که برای مثال قرآن را با «تدبّـر» بخوانید. «تدبّـر» به معنای نگریستن به عمق قضیه و تنها ظاهر را ندیدن است. بنگرید پس از هزار و چهار صد سال از ظهور قرآن؛ چه تمدنی به وجود آمده است؟! به فضلای مسلمان نگاه کنید! بدون تعصب فکر کنید! به تمدن اسلامی بنگرید! چه چیزی این هنگامه عظیم را به وجودآورده است؟ قرآن کریم. بنگرید چه علومی در این تمدن به وجود آمده است؛ اعم از علوم تجربی، نجوم، طب، شیمی، فیزیک، ادبیات، تاریخ، اخلاق و فلسفه، سپس «ابن سیناها»، «ابن رشدها، «خواجه طوسی ها»، «شیخ طوسی ها» و «محقق حلی ها»! این افراد در تمدن اسلامی تربیت شده اند و همه چیز با قرآن آغاز شده است. جرقـه آن را قرآن زده است. برادر عزیزم (قاری قرآن) با لحن بسیار زیبا آیه ای را تلاوت کردند که ابتدا آن آیه را تفسیر می کنم و سپس به «دانشنامه معاصر قرآن کریم» می پردازم.
من یک مقاله پانزده صفحه ای در مورد این آیه به حضرت آقای دعایی تقدیم کردم که چاپ شد. خداوند در این آیه می فرماید: «أَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیـمِ وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ لَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا» یعنی این قرآن به نحوی دو وجه دارد: یک وجه آن برای افرادی است که قلب پاک دارند و آماده فهمیدن هستند. این «شفاء» است. این واژه چه قدر زیبا و هنری است! «شِفَاءٌ وَ رَحمَةٌ» یعنی سرشار از رحمت است برای کسی که عزم فهم دارد و قلبش مالامال از چرک نیست. اما برای ظالمان چگونه است؟ (در اینجا ظالم به معنی ستمگر نیست، بلکه به معنای تاریک است.) قرآن برای انسان تاریک چه نقشی دارد؟ نمی فرماید بدون نقش است و فایده ای ندارد! بلکه می فرماید نتیجه معکوس دارد! عجیب است! «وَ لَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا» یعنی برای افراد تاریکی که با تاریکی وارد اسلام و قرآن می شوند و کنار قرآن می نشینند، نتیجه معکوس دارد؛ نظیر امثال ابوبکر بغدادی که از قرآن تنها انفجار و کشتن را می فهمند. مولانا جلال الدین محمد مولوی که بهترین مفسر قرآن است و در «دانشنامه معاصر قرآن کریم» نیز به خوبی معرفی شده، می فرماید:
زان که از قـرآن بسی گـمره شدند زین رسن قومی درون چَه شدند
این رسن را نیست جرمی ای عنود چون تو را سودای سـر بـالا نبود
آنهایی که با قلب کثیف وارد می شوند و از قرآن تنها «قدرت» می خواهند. تنها یک قرآن «قدرت مآبانه» تفسیر می کنند؛ با این محوریت که چگونه به دیگران زور بگویند؟! این روش انسان را تاریک و گمراه می کند. مولوی در مثنوی درست می فرماید. چرا که قران؛ برخی را هادی و بعضی را مُضِل است.
در قرآن با چندین واژه، مرتباً تأکید می شود که برای مثال قرآن را با «تدبّـر» بخوانید. «تدبّـر» به معنای نگریستن به عمق قضیه و تنها ظاهر را ندیدن است. بنگرید پس از هزار و چهار صد سال از ظهور قرآن؛ چه تمدنی به وجود آمده است؟! به فضلای مسلمان نگاه کنید! بدون تعصب فکر کنید! به تمدن اسلامی بنگرید! چه چیزی این هنگامه عظیم را به وجودآورده است؟ قرآن کریم. بنگرید چه علومی در این تمدن به وجود آمده است؛ اعم از علوم تجربی، نجوم، طب، شیمی، فیزیک، ادبیات، تاریخ، اخلاق و فلسفه، سپس «ابن سیناها»، «ابن رشدها، «خواجه طوسی ها»، «شیخ طوسی ها» و «محقق حلی ها»! این افراد در تمدن اسلامی تربیت شده اند و همه چیز با قرآن آغاز شده است. جرقـه آن را قرآن زده است. برادر عزیزم (قاری قرآن) با لحن بسیار زیبا آیه ای را تلاوت کردند که ابتدا آن آیه را تفسیر می کنم و سپس به «دانشنامه معاصر قرآن کریم» می پردازم.
من یک مقاله پانزده صفحه ای در مورد این آیه به حضرت آقای دعایی تقدیم کردم که چاپ شد. خداوند در این آیه می فرماید: «أَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیـمِ وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ لَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا» یعنی این قرآن به نحوی دو وجه دارد: یک وجه آن برای افرادی است که قلب پاک دارند و آماده فهمیدن هستند. این «شفاء» است. این واژه چه قدر زیبا و هنری است! «شِفَاءٌ وَ رَحمَةٌ» یعنی سرشار از رحمت است برای کسی که عزم فهم دارد و قلبش مالامال از چرک نیست. اما برای ظالمان چگونه است؟ (در اینجا ظالم به معنی ستمگر نیست، بلکه به معنای تاریک است.) قرآن برای انسان تاریک چه نقشی دارد؟ نمی فرماید بدون نقش است و فایده ای ندارد! بلکه می فرماید نتیجه معکوس دارد! عجیب است! «وَ لَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا» یعنی برای افراد تاریکی که با تاریکی وارد اسلام و قرآن می شوند و کنار قرآن می نشینند، نتیجه معکوس دارد؛ نظیر امثال ابوبکر بغدادی که از قرآن تنها انفجار و کشتن را می فهمند. مولانا جلال الدین محمد مولوی که بهترین مفسر قرآن است و در «دانشنامه معاصر قرآن کریم» نیز به خوبی معرفی شده، می فرماید:
زان که از قـرآن بسی گـمره شدند زین رسن قومی درون چَه شدند
این رسن را نیست جرمی ای عنود چون تو را سودای سـر بـالا نبود
آنهایی که با قلب کثیف وارد می شوند و از قرآن تنها «قدرت» می خواهند. تنها یک قرآن «قدرت مآبانه» تفسیر می کنند؛ با این محوریت که چگونه به دیگران زور بگویند؟! این روش انسان را تاریک و گمراه می کند. مولوی در مثنوی درست می فرماید. چرا که قران؛ برخی را هادی و بعضی را مُضِل است.
همه توضیحات ...