منظور از رویکرد در روان درمانی چیست؟
هدف همه روان‌درمانگرها، کمک به حال روانی انسان‌هاست. اینکه بتونیم از پس رنج‌ها و مشکلاتمون بربیایم، تصمیمات درستی بگیریم و حال خوبی داشته باشیم. اما ممکنه هر روان‌درمانگری از روش‌های خاصی برای رسیدن به این اهداف استفاده کنه و روش‌های اونها مثل هم نباشه. به این مثال دقت کنید.
فرض کنید میخواهید از منزل خودتون به سمت یک فروشگاه کتاب حرکت کنید. هدف شما رسیدن به کتاب‌فروشیه و برای رسیدن به اون چند تا راه دارید. یک راه اینه که تا اونجا قدم بزنید و به منظره های اطراف و ساختمانهای قشنگ نگاه کنید. شاید کمی طول بکشه و دیرتر برسید اما در عوض از هوای دلچسب عصر حسابی لذت بردید.
یه راه دیگه اینه که سوار تاکسی بشید تا انرژی تون رو صرف پیاده‌روی نکنید. شاید کمی توی ترافیک بمونید اما در عوض کلی انرژی ذخیره کردید و میتونید با حوصله بین کتاب‌ها چرخ بزنید.
یه راه دیگه اینه که سوار مترو بشید و خیلی سریع‌تر خودتون رو به فروشگاه برسونید. ممکنه مترو خیلی شلوغ باشه یا دیگه فرصت نکنید از مناظر بیرون آنچنان لذت ببرید، اما زودتر به مقصد می رسید و فرصت بیشتری دارید که از فضای کتابخانه استفاده کنید.
توی همه این مسیرها، مقصد شما مشخصه و هر کدوم از این مسیرها، ویژگی‌های خاص خودشون رو داره. این دقیقا همون کاریه که روان‌درمانگرها انجام میدن. هر درمانگری با توجه به علاقه و تسلط شخصی خودش ، یکی از این مسیرها رو انتخاب میکنه، سال ها در اون شاخه تحصیل میکنه، دوره‌های متعددی رو میگذره و در نتیجه فعالیت‌های بسیار، توی اون زمینه متخصص میشه.
وقتی شما به یک روان‌درمانگر مراجعه میکنید، درمانگر شما با استفاده از مسیری که در اون تخصص پیدا کرده، بهتون کمک میکنه که به سمت مقصد مورد نظرتون حرکت کنید.
اصطلاح دقیق این مسیرها در علوم روان‌درمانی، رویکردهای درمانیه. در روان‌شناسی ده‌ها رویکرد وجود داره که هر کدوم، از زاویه متفاوتی به انسان نگاه می‌کنن و متناسب با نوع نگرشی که دارن، تکنیک‌ها و روش‌های مختلفی هم به کار میگیرن.
بعضی از این رویکردها عبارتند از:
- درمان‌های روان‌کاوی یا روان‌تحلیل‌گری
-- درمان‌های روان‌پویشی: مثل درمان‌های مبتنی بر روان‌شناسی خود، روان‌پویشی کوتاه مدت، و روابط موضوعی.
- درمان‌های وجودی
- درمان متمرکز بر فرد یا راجرزی
- درمان‌های گشتالتی
- درمان‌های میان‌فردی
- درمان‌های رفتاری و درمان‌های شناختی مثل CBT، REBT، DBT و طرحواره درمانی
- درمان‌های سیستمی مثل مشاوره خانواده
با پیشرفت علوم روان‌درمانی و انجام پژوهش‌های بسیار در این قلمرو، امروزه میدونیم که هر کدوم از این رویکردها در درمان کدام اختلال‌ها بیشتر به‌کار میرن و در چه زمینه‌ای، اثربخشی بیشتری دارن.
مثلا بعضی از این رویکردها بیشتر در حل تعارض بین زوج ها نقش دارند، بعضی از اونها برای کاهش مشکلات اضطرابی، بعضی برای درمان اختلال‌های شخصیت و برخی دیگه هم برای درمان افسردگی مناسب‌‌تر هستند.
با همه اینها، قاعده و قانون خاصی برای اینکه به چه درمانگری و با چه رویکردی مراجعه کنیم وجود نداره. یک روان‌درمانگر حرفه‌ای، بعد از مصاحبه اولیه بهتر از هر کسی میتونه ما رو راهنمایی کنه که از کدوم رویکرد کمک بگیریم.
بنابراین، اگر نیاز باشه که روند درمان رو با رویکرد خاص و درمانگر دیگه‌ای طی کنیم، حتما در همون جلسات اول باهامون صحبت میکنه و در این باره توضیح میده.
در ویدئو‌های بعدی، به‌صورت جداگانه به توضیح هر کدام از این رویکردها می‌پردازیم.
فرض کنید میخواهید از منزل خودتون به سمت یک فروشگاه کتاب حرکت کنید. هدف شما رسیدن به کتاب‌فروشیه و برای رسیدن به اون چند تا راه دارید. یک راه اینه که تا اونجا قدم بزنید و به منظره های اطراف و ساختمانهای قشنگ نگاه کنید. شاید کمی طول بکشه و دیرتر برسید اما در عوض از هوای دلچسب عصر حسابی لذت بردید.
یه راه دیگه اینه که سوار تاکسی بشید تا انرژی تون رو صرف پیاده‌روی نکنید. شاید کمی توی ترافیک بمونید اما در عوض کلی انرژی ذخیره کردید و میتونید با حوصله بین کتاب‌ها چرخ بزنید.
یه راه دیگه اینه که سوار مترو بشید و خیلی سریع‌تر خودتون رو به فروشگاه برسونید. ممکنه مترو خیلی شلوغ باشه یا دیگه فرصت نکنید از مناظر بیرون آنچنان لذت ببرید، اما زودتر به مقصد می رسید و فرصت بیشتری دارید که از فضای کتابخانه استفاده کنید.
توی همه این مسیرها، مقصد شما مشخصه و هر کدوم از این مسیرها، ویژگی‌های خاص خودشون رو داره. این دقیقا همون کاریه که روان‌درمانگرها انجام میدن. هر درمانگری با توجه به علاقه و تسلط شخصی خودش ، یکی از این مسیرها رو انتخاب میکنه، سال ها در اون شاخه تحصیل میکنه، دوره‌های متعددی رو میگذره و در نتیجه فعالیت‌های بسیار، توی اون زمینه متخصص میشه.
وقتی شما به یک روان‌درمانگر مراجعه میکنید، درمانگر شما با استفاده از مسیری که در اون تخصص پیدا کرده، بهتون کمک میکنه که به سمت مقصد مورد نظرتون حرکت کنید.
اصطلاح دقیق این مسیرها در علوم روان‌درمانی، رویکردهای درمانیه. در روان‌شناسی ده‌ها رویکرد وجود داره که هر کدوم، از زاویه متفاوتی به انسان نگاه می‌کنن و متناسب با نوع نگرشی که دارن، تکنیک‌ها و روش‌های مختلفی هم به کار میگیرن.
بعضی از این رویکردها عبارتند از:
- درمان‌های روان‌کاوی یا روان‌تحلیل‌گری
-- درمان‌های روان‌پویشی: مثل درمان‌های مبتنی بر روان‌شناسی خود، روان‌پویشی کوتاه مدت، و روابط موضوعی.
- درمان‌های وجودی
- درمان متمرکز بر فرد یا راجرزی
- درمان‌های گشتالتی
- درمان‌های میان‌فردی
- درمان‌های رفتاری و درمان‌های شناختی مثل CBT، REBT، DBT و طرحواره درمانی
- درمان‌های سیستمی مثل مشاوره خانواده
با پیشرفت علوم روان‌درمانی و انجام پژوهش‌های بسیار در این قلمرو، امروزه میدونیم که هر کدوم از این رویکردها در درمان کدام اختلال‌ها بیشتر به‌کار میرن و در چه زمینه‌ای، اثربخشی بیشتری دارن.
مثلا بعضی از این رویکردها بیشتر در حل تعارض بین زوج ها نقش دارند، بعضی از اونها برای کاهش مشکلات اضطرابی، بعضی برای درمان اختلال‌های شخصیت و برخی دیگه هم برای درمان افسردگی مناسب‌‌تر هستند.
با همه اینها، قاعده و قانون خاصی برای اینکه به چه درمانگری و با چه رویکردی مراجعه کنیم وجود نداره. یک روان‌درمانگر حرفه‌ای، بعد از مصاحبه اولیه بهتر از هر کسی میتونه ما رو راهنمایی کنه که از کدوم رویکرد کمک بگیریم.
بنابراین، اگر نیاز باشه که روند درمان رو با رویکرد خاص و درمانگر دیگه‌ای طی کنیم، حتما در همون جلسات اول باهامون صحبت میکنه و در این باره توضیح میده.
در ویدئو‌های بعدی، به‌صورت جداگانه به توضیح هر کدام از این رویکردها می‌پردازیم.
همه توضیحات ...