پرچم ایران از دوران هخامنشیان تا جمهوری اسلامی

7,799 بازدید
بیشتر
IRANFACT
IRANFACT
پرچم ایران از دوران هخامنشیان تا جمهوری اسلامی ...
پرچم ایران از دوران هخامنشیان تا جمهوری اسلامی

#پرچم #پرجم_ایران #پرچم_سه_رنگ_شیر_و_خورشید #iranfact #هخامنشیان

در کاوش‌های باستان‌شناختی گورستانی در شهداد استان کرمان در سال ۱۳۵۰، درفشی مفرغی یافته شد که به «درفش شهداد» معروف شده‌است و نشان دیرینگی کاربرد درفش در ایران می‌باشد. همچنین، در اوستا، یسنه، هات ۱۰، بند ۱۴ از درفشی به شکل گاو (گاودرفش) یاد شده‌است.

پرچم دوران هخامنشی به احتمال زیاد یک باز (پرنده) با بال‌های گشوده با قرص خورشیدی در پشت سر آن بوده‌است.درفش شهباز که بعنوان پرچم هخامنشیان شناخته می‌شود صنایع دستی اصیل ایرانی نبوده و دراصل برگرفته از هوروس و دیگر صنایع‌دستی مصری می‌باشد. کوروش هخامنشی خود به‌شخص این پرچم را ندیده‌است، زیرا در زمان کمبوجیه دوم و داریوش بزرگ، مصر به تصرف هخامنشیان درآمد و یکی از هوروس‌های مصر بعنوان غنیمت به ایران آورده شد و نماد شهباز از آن الگوبرداری شد. در زمان اشکانیان پرچمی استفاده می‌شد که به خورشید مزین بوده‌است. اشکانیان این خورشید را از نماد سلوکیانی الگوبرداری کردند که خود به پادشاهی امپراتوری مقدونیه باستان که نمادش خورشید ورجینا بود وفادار بودند. نماد مقدونی در زمان سلوکیان نیز استفاده می‌شده‌است و اشکانیان با شکست سلوکیان، پرچم خود را از پرچم سلوکیان و خورشید ورجینا الگوبرداری کردند.

پرچم ساسانیان درفش کاویانی نام داشته‌است. نقش درفش کاویانی بر روی سکه‌های فرترکه‌های ایران در پارسه نشان از حقیقی بودن این درفش به عنوان پرچم ایران داشته و تمامی شک و شبهه‌ها را برطرف کرده‌است. سکه‌های بسیاری مربوط ۳۰۰ پیش از میلاد مسیح در ایران یافت شده‌است که مربوط به دوران درگیری فرترکه‌ها با سلوکیان است.
اشاره به درفش کاویانی در اساطیر ایران، به قیام کاوه آهنگر علیه ظلم و ستم آژی‌دهاک (ضحاک) برمی‌گردد. در آن هنگام، کاوه برای آن که مردم را علیه ضحاک بشوراند، پیش‌بند چرمی خود را بر سر چوبی کرد و آن را بالا گرفت تا مردم گرد او جمع شوند. سپس کاخ فرمانروای خونخوار را در هم کوبید و فریدون را بر تخت شاهی نشانید. فریدون نیز پس از آنکه فرمان داد تا پاره چرم پیش‌بند کاوه را با دیباهای زرد و سرخ و بنفش آراستند و در و گوهر به آن افزودند، آن را درفش شاهی خواند و بدین سان درفش کاویانی پدید آمد. بعدها نیز هر پادشاهی بدان گوهری به آن می‌افزود بگونه‌ای که در شب نیز درفش کاویان می‌درخشید. درفش کاویان نشان جمشید و نشان فریدون نیز نامیده می‌شد

پرچم امویان بر طبق گفتهٔ طبری سفید بوده‌است هرچند تاریخ بلعمی این پرچم را سبز رنگ توصیف کرده‌است که کمتر مورد تأیید قرار گرفته‌است. طبری نقل می‌کند که ابومسلم خراسانی دو پرچم می‌افراشت یکی سیاه رنگ و دیگری پرچمی سفید که یک آیهٔ قرآن بر روی آن نوشته شده بود. نشان عباسیان نیز سیاه رنگ بود که عبارت «محمد رسول‌الله» بر روی آن نوشته شده بود. مخالفین عباسیان نیز به نشانهٔ اعتراض از رنگ‌های دیگر استفاده می‌کردند. به‌طور مثال فاطمیون مصر از پرچمی به رنگ سبز و علویان و بسیاری از شورشیان ایرانی از پرچم‌های سفید رنگ استفاده می‌کردند.

حجم عظیم شواهد تاریخی و متون ادبی و باستان‌شناسی که احمد کسروی، مجتبی مینوی و سعید نفیسی گردآوری و بررسی کرده‌اند، نشان می‌دهد که خورشید در صورت فلکیِ اسد در منطقةالبروج از قرن هفتم هجری نقشی نمادین و رایج شد. تحقیقات مینوی، نفیسی و کسروی نشان می‌دهد که این نشان از ستاره بینی وارد فرهنگ عام، نشان‌ها و نقوش هنری شده‌است و از آنجا به تدریج و در حدود قرن نهم هجری معادل قرن پانزده میلادی به نقوش پرچم‌ها وارد می‌شود. بگفته شاپور شهبازی در ایرانیکا «این نماد تلفیقی از سنن کهن ایران و عرب و ترک و مغول بود.»

شاه اسماعیل یکم پرچم‌هایی سبزرنگ داشته‌است که سردرفش (طوق یا توغ یا سرعَلَم)آن به شکل ماه بوده‌است؛ ولی باید توجه داشت که پس از شکست او در نبرد چالدران، پرچم‌هایی سیاه‌رنگ که واژهٔ «القصاص» روی آن‌های نقش بسته بود معمول گردید. شاه تهماسب صفوی دستور داد تا تصویر گوسفند (نماد برج حمل) را بر روی پرچم‌ها و هم بر سکه‌ها ترسیم کنند چون تهماسب زاده ماه فروردین (برج حمل) بود.هر چند صفویان از علم‌ها و پرچم‌های متفاوتی استفاده می‌نمودند، چنین می‌نماید که تا زمان شاه عباس کبیر پرچم شیر و خورشید پرچم اصلی صفوی می‌شود. در این زمان اروپاییانی که از ایران بازدید کرده‌اند پرچم‌های ایران را سه گوش، مزین به نقش‌های شیر و خورشید، ذوالفقار یا آیات قرآنی توصیف کرده‌اند. در این زمان این نشان تفسیری شیعی پیدا می‌کند. آنگونه که پیدا است نزد صفویان شیر موجود در شیر و خورشید، مظهر امام علی و خورشید، مظهر فر دین یا عظمت خداوندی بود که همان تغییر شکل یافته فر ایزدی است می‌باش به گفتهٔ افسانه نجم‌آبادی، استاد دانشگاه هاروارد، شیر و خورشید مظهر دوپایه ایران آن زمان بود. مذهب و حکومت.

برخی پرچمی چهارگوش با زمینهٔ سرخ و دایره‌ای سفید رنگ در مرکز آن که درون این دایره شیر و خورشیدی شمشیردار نقش بسته‌است را به دورهٔ آقامحمد شاه نسبت می‌دهند. خاستگاه این طرح، نقاشی‌ای از آقامحمد شاه قاجار است که چنین پرچمی در کنار او دیده می‌شود. این نقاشی در جلد کتاب «شاهان فراموش‌شده: حماسه‌نامهٔ دودمان قاجار»  نوشتهٔ سلطان‌علی میرزا قاجار (نوهٔ محمدعلی شاه قاجار) چاپ ۱۹۹۲ م چاپ شده‌است. از آن جا که این نقاشی در عکسی از گردهمایی خاندان قاجار در سال ۲۰۰۳ م دیده می‌شود، احتمال دارد که این نقاشی متعلق به یکی از اعضای خاندان قاجار بوده باشد. از نقاش و تاریخ آفرینش این اثر اطلاع دقیقی نیست و محتمل است سال‌ها پس از مرگ آقامحمد شاه کشیده شده باشد و نمی‌توان به استناد چنین نقاشی‌ای پرچم دورهٔ آقامحمد شاه را توصیف کرد.

همه توضیحات ...