علائم تشخیص و درمان سنگ کلیه
سنگ کليه يکي از دردناکترين شرايطي هست که ممکنه براي يک فرد ايجاد بشه که قطعاً مربوط به زندگي در دوران جديد نيست چون محققان شواهدي از وجود سنگ کليه در موميائيهاي مصري با قدمت ۷۰۰۰ ساله هم پیدا کردن.من دکتر حمید سجاد هستم متخصص داخلی اینجا هم کانال یوتیوب منه توی این ویدئو می خوام بطور خلاصه در باره تمام جوانب سنگ کلیه صحبت کنم اگه علاقه مند هستین ادامه ویدئو رو ببینیدسنگ کلیه خیلی شایع هست طوریکه ممکنه تا ۱۰ درصد از مردم در مقطعي از زندگي دچار اين عارضه بشن .
به دلايل نامعلومي در طي ۲۰ سال گذشته تعداد مبتلايان به سنگهاي کليه افزايش پیدا کرده اغلب در مردان میانسال مشاهده میشه، ولی در هر سن و جنسی ممکنه اتفاق بیفته.معمولاً اولين علامت ,درد بسيار شديده . یه دردی که ناگهان ایجاد میشه و معمولا بیمارا به حالت خمیده و در حالی که دست به پهلو دارن به اورژانس وارد میشن. درد تيز و پيچشي متناوب به فاصله هر چند دقيقه ايجاد ميشه ، تهوع و استفراغ هم ممکنه ایجاد بشه.ممکنه خون در ادرار دیده بشه ویا ادرار کدر و تیره بشه . گاهي اوقات در سنگهاي ادراري که همراه با عفونت هستند ، تب و لرز هم ممکنه ايجاد بشه.
پزشک عمومی ,پزشک خانواده و پزشک متخصص داخلی می تونن به شما در تشخیص و درمان اولیه سنگ کلیه کمک کنند ولی در مواقعی که مشکلی در درمان ایجاد بشه به متخصص کلیه و مجاری ادراری ( ارولوژیست ) ارجاع داده میشه اکثريت سنگهاي کليه از طريق عکسبرداري ساده با اشعه ايکس قابل تشخيص هستن . استفاده از سونوگرافي هم ارزش تشخيصي بالايي در اين زمينه داره .اگه سونوگرافی کمک نکنه از سی تی اسکن بدون کنتراست استفاده میشه . پزشکان از آزمايشهاي ادرار و خون هم براي تشخيص جزئيات بيماري استفاده مي کنند .
برای درمان موارد حاد و وقتی که بیمار به اورژانس مراجعه میکنه طبیعتا باید از مسکن استفاده کرد معمولا مسکن های غیر مخدر جواب میده ولی گاهی اونقدر شدیده که لازم میشه از مسکن های مخدر استفاده بشه.اکثريت سنگهاي کليه بدون دخالت درماني از طريق مجاري ادراري دفع میشن .توی کتابها می نویسن سنگ های تا 4 میلی متر تا 80% خود بخود دفع میشن اما سنگهايي که علی رغم اقدامات ما باقی می مونن و یا ایجاد مشکل کنن شايد نياز به اقدامات درماني بیشتر داشته باشن.از روشهاي خروج سنگ ها ميشه به حل کردن سنگ هاي ادراري از طريق شيميايي ، درآوردن سنگ با اندوسکوپ ،
خارج کردن سنگ از طريق پوست ، سنگ شکني با کمک امواج ماوراء صوت از خارج بدن اشاره کرد . درمان جراحي آخرين اقدام در درمان سنگهاي کليوي هست و معمولاً روش جراحي براي خروج سنگهاي کليوي زماني انجام میشه که سنگهاي کليوي خودبخود دفع نشن و بطور مدام باعث ايجاد درد بشن , سنگها بزرگ باشند و امکان خروج خودبخودي نداشته باشن , باعث انسداد مجراي ادراري شده باشن , ايجاد عفونتهاي ادراري مکرر کرده باشن, باعث تخريب بافت کليه و خونريزيهاي مدام شده باشن و دچار افزايش اندازه شده باشن .
وقتی درد حاد بیمار برطرف شد هنوز مشکل حل نشده چون سنگ هنوز سرجاش هست و ممکنه این اتفاق حاد دوباره بیفته و باید فعلا جلوی یه اتفاق پیش رو گرفت و وقتی که سنگ دفع شد و یا به هر دلیل خیالمون راحت شد که فعلا مریض مشکلی نداره... برای پیشگیری از تشکیل سنگ در آینده باید کاری کرد . بهتره به بیمار توصیه کرد مایعات بیشتری مصرف کنه ,غذای کم نمک بخوره ,محدودیت پروتین در غذاش داشته باشه ,سالی یکبار سونو گرافی بکنه, اگه بعد از چند سال چیزی پیدا نشد این سالی یکبار رو بکنه هر 2 تا 4 سال و اگه باز هم چیزی پیدا نشد تبدیل کنه به هر 4 سال یکبار.
2 هفته بعد از دفع سنگ باید تست ادرار 24 ساعته انجام بشه و برای تعیین نوع سنگ آزمایش هایی که پزشک لازم داره انجام بشه. وقتی نوع سنگ مشخص بشه مسیر درمانی برای پیشگیری از وقوع مجدد برای پزشک خیلی بهتر مشخص میشه.این آزمایش باید شامل اسید اوریک , اگزالات , کلسیم ,سیترات , سدیم ,پتاسیم , ph ادرار وcr هست. همزمان با تست ادرار 24 ساعته آزمایش ادرار معمولی هم باید در خواست بشه. اگه این تست 24 ساعته مشکلی نداشت هر یک سال باید این تست تکرار بشه.گاهی سوال می پرسن برای همه کسانی که سنگ کلیه کلسیمی دارن
باید تست پاراتیروئید در خواست بشه جواب اینکه اگه این نوع سنگ چند باره که داره تکرار میشه در اونصورت باید تست pth بخوایم درغیر اینصورت نه لازم نیست .برای اینکه دفع سنگ بهتر انجام بشه پزشک می تونه از داروهایی هم استفاده کنه مثل قطره سنکل یا قرص امنیک و یا داروهای نوع کلسیم بلاکر که به نوعی حالب ها رو شل می کنند تا سنگ بهتر دفع بشه سيستم ادراري در واقع تشکيل شده از کليه ها ، حالب ها ، مثانه و پيشابراه . کليه ها دو عضو شبيه به لوبيا هستند که در زير دنده ها و تقريباً در وسط کمر قرار دارند . کليه ها آب و مواد اضافي رو از خون خارج کرده
و اونرو به ادرار تبديل مي کنند . کليه ها در واقع تعادلي بين نمک و ساير ترکيبات داخل خون ايجاد ميکنند . کليه ها در ضمن هورمونهايي توليد مي کنند که باعث توليد استخوانهاي مستحکم و همچنين تحريک خونسازي میشن . لوله هاي باريکي بنام حالب , ادرار رو از کليه ها به مثانه انتقال ميدن , مثانه يک کيسه سه گوشه که در قسمت تحتاني شکم قرار گرفته . مثل يه بادکنک ديواره ارتجاعي مثانه کشيده میشه و باعث افزايش ظرفيت مثانه میشه. سنگهاي کليه در واقع از تجمع ذرات و کريستالهاي ريز موجود در ادرارو رسوب اونها در ديواره داخلي مجاري ادراري ايجاد ميشن .
به دلايل نامعلومي در طي ۲۰ سال گذشته تعداد مبتلايان به سنگهاي کليه افزايش پیدا کرده اغلب در مردان میانسال مشاهده میشه، ولی در هر سن و جنسی ممکنه اتفاق بیفته.معمولاً اولين علامت ,درد بسيار شديده . یه دردی که ناگهان ایجاد میشه و معمولا بیمارا به حالت خمیده و در حالی که دست به پهلو دارن به اورژانس وارد میشن. درد تيز و پيچشي متناوب به فاصله هر چند دقيقه ايجاد ميشه ، تهوع و استفراغ هم ممکنه ایجاد بشه.ممکنه خون در ادرار دیده بشه ویا ادرار کدر و تیره بشه . گاهي اوقات در سنگهاي ادراري که همراه با عفونت هستند ، تب و لرز هم ممکنه ايجاد بشه.
پزشک عمومی ,پزشک خانواده و پزشک متخصص داخلی می تونن به شما در تشخیص و درمان اولیه سنگ کلیه کمک کنند ولی در مواقعی که مشکلی در درمان ایجاد بشه به متخصص کلیه و مجاری ادراری ( ارولوژیست ) ارجاع داده میشه اکثريت سنگهاي کليه از طريق عکسبرداري ساده با اشعه ايکس قابل تشخيص هستن . استفاده از سونوگرافي هم ارزش تشخيصي بالايي در اين زمينه داره .اگه سونوگرافی کمک نکنه از سی تی اسکن بدون کنتراست استفاده میشه . پزشکان از آزمايشهاي ادرار و خون هم براي تشخيص جزئيات بيماري استفاده مي کنند .
برای درمان موارد حاد و وقتی که بیمار به اورژانس مراجعه میکنه طبیعتا باید از مسکن استفاده کرد معمولا مسکن های غیر مخدر جواب میده ولی گاهی اونقدر شدیده که لازم میشه از مسکن های مخدر استفاده بشه.اکثريت سنگهاي کليه بدون دخالت درماني از طريق مجاري ادراري دفع میشن .توی کتابها می نویسن سنگ های تا 4 میلی متر تا 80% خود بخود دفع میشن اما سنگهايي که علی رغم اقدامات ما باقی می مونن و یا ایجاد مشکل کنن شايد نياز به اقدامات درماني بیشتر داشته باشن.از روشهاي خروج سنگ ها ميشه به حل کردن سنگ هاي ادراري از طريق شيميايي ، درآوردن سنگ با اندوسکوپ ،
خارج کردن سنگ از طريق پوست ، سنگ شکني با کمک امواج ماوراء صوت از خارج بدن اشاره کرد . درمان جراحي آخرين اقدام در درمان سنگهاي کليوي هست و معمولاً روش جراحي براي خروج سنگهاي کليوي زماني انجام میشه که سنگهاي کليوي خودبخود دفع نشن و بطور مدام باعث ايجاد درد بشن , سنگها بزرگ باشند و امکان خروج خودبخودي نداشته باشن , باعث انسداد مجراي ادراري شده باشن , ايجاد عفونتهاي ادراري مکرر کرده باشن, باعث تخريب بافت کليه و خونريزيهاي مدام شده باشن و دچار افزايش اندازه شده باشن .
وقتی درد حاد بیمار برطرف شد هنوز مشکل حل نشده چون سنگ هنوز سرجاش هست و ممکنه این اتفاق حاد دوباره بیفته و باید فعلا جلوی یه اتفاق پیش رو گرفت و وقتی که سنگ دفع شد و یا به هر دلیل خیالمون راحت شد که فعلا مریض مشکلی نداره... برای پیشگیری از تشکیل سنگ در آینده باید کاری کرد . بهتره به بیمار توصیه کرد مایعات بیشتری مصرف کنه ,غذای کم نمک بخوره ,محدودیت پروتین در غذاش داشته باشه ,سالی یکبار سونو گرافی بکنه, اگه بعد از چند سال چیزی پیدا نشد این سالی یکبار رو بکنه هر 2 تا 4 سال و اگه باز هم چیزی پیدا نشد تبدیل کنه به هر 4 سال یکبار.
2 هفته بعد از دفع سنگ باید تست ادرار 24 ساعته انجام بشه و برای تعیین نوع سنگ آزمایش هایی که پزشک لازم داره انجام بشه. وقتی نوع سنگ مشخص بشه مسیر درمانی برای پیشگیری از وقوع مجدد برای پزشک خیلی بهتر مشخص میشه.این آزمایش باید شامل اسید اوریک , اگزالات , کلسیم ,سیترات , سدیم ,پتاسیم , ph ادرار وcr هست. همزمان با تست ادرار 24 ساعته آزمایش ادرار معمولی هم باید در خواست بشه. اگه این تست 24 ساعته مشکلی نداشت هر یک سال باید این تست تکرار بشه.گاهی سوال می پرسن برای همه کسانی که سنگ کلیه کلسیمی دارن
باید تست پاراتیروئید در خواست بشه جواب اینکه اگه این نوع سنگ چند باره که داره تکرار میشه در اونصورت باید تست pth بخوایم درغیر اینصورت نه لازم نیست .برای اینکه دفع سنگ بهتر انجام بشه پزشک می تونه از داروهایی هم استفاده کنه مثل قطره سنکل یا قرص امنیک و یا داروهای نوع کلسیم بلاکر که به نوعی حالب ها رو شل می کنند تا سنگ بهتر دفع بشه سيستم ادراري در واقع تشکيل شده از کليه ها ، حالب ها ، مثانه و پيشابراه . کليه ها دو عضو شبيه به لوبيا هستند که در زير دنده ها و تقريباً در وسط کمر قرار دارند . کليه ها آب و مواد اضافي رو از خون خارج کرده
و اونرو به ادرار تبديل مي کنند . کليه ها در واقع تعادلي بين نمک و ساير ترکيبات داخل خون ايجاد ميکنند . کليه ها در ضمن هورمونهايي توليد مي کنند که باعث توليد استخوانهاي مستحکم و همچنين تحريک خونسازي میشن . لوله هاي باريکي بنام حالب , ادرار رو از کليه ها به مثانه انتقال ميدن , مثانه يک کيسه سه گوشه که در قسمت تحتاني شکم قرار گرفته . مثل يه بادکنک ديواره ارتجاعي مثانه کشيده میشه و باعث افزايش ظرفيت مثانه میشه. سنگهاي کليه در واقع از تجمع ذرات و کريستالهاي ريز موجود در ادرارو رسوب اونها در ديواره داخلي مجاري ادراري ايجاد ميشن .
همه توضیحات ...