آیین و سنت های رنگ باخته در مازندران (سعید احمدپور) رسانه مجازی مازندران

آیین و سنت های رنگ باخته در مازندران
مازندران از فرهنگ و تمدن بسیار کهن و اصیل برخوردار است و به دلیل داشتن این تمدن باستانی و دیرینه مراسم‌های باستانی با شکوهی در این دیار کهن برگزار می‌گردید که اکنون یا از بین رفته اند یا در نقاطی خاص دیده می شود.
سنت عبارت از باور یا رفتاری است كه در یك گروه یا جامعه از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود،دارای معنای نمادین یا اهمیت ویژه‌ای است و ریشه آن به گذشته برمی‌گردد.
⬅️مازندرانی ها پیش از آغاز سال جدید با برگزاری رسومی همچون(گل مالی)(نوروز خوانی)(پخت شیرینی های محلی) (چهارشنبه_سوری)( #سال_مج )یا( #مارمه)و....... به پیشواز این ایام می رفتند.
.⬅️ #گِل_مالی
با وجود تغییر نوع ساخت و شكل خانه ها در #مازندران ،اما هنوز هم(گِل مالی)شیوه متداول خانه تكانی در خانه های قدیمی #روستاهای_مازندران است.
خانه های روستاها در گذشته نه چندان دور با نگاه به مصالح موجود در منطقه ساخته می شد یعنی از چوب و اینكه برای پوشاندن دیوار از گِل استفاده می كردند ، بنا بر این زنان خوش ذوق منطقه برای اینكه خانه ها را بیارایند دیوارهای خانه را با مخلوطی از خاك نرم،سبوس و پِهن گاو كه به آن #گِل_گویی می گفتند،می پوشاندند.با وجود باز شدن پای خانه هایی با شكل و شمایل شهرنشین ها در روستاهای مازندران اما خانه های بازمانده از قدیم با همان شیوه گذشته نو نوار می شوند تا میزبان مهمانان نوروزی خود باشند.
.⬅️ #نوروز_خوانی_مازندرانی
نوروزخوانان،آوازخوانان گمنام و دوره گردی كه از حدود پانزده روز مانده به نوروز با حضور در خانه ها،آمدن بهار را نوید می دادند.این آوازخوانان تنها یا در قالب گروه های چند نفره حركت می كردند با خواندن اشعاری نظیر:
باد بهارون بیمو🌸نوروز سلطون بیمو
مژده دهید به دوستا🌸گل به گلستون بیمو
میخواندن و با دریافت هدایا از صاحب خانه ها،آمدن بهار دیگر را به مردم نوید می دادند.
.⬅️ #شیرینی_های_نوروزی_مازندران
پختن شیرینی های محلی از سنت های نوروزی مازندران بود كه پیش از آغاز سال جدید توسط زنان یك محله یا كوچه انجام می شد.زنان چند خانه،همسایه و یا فامیل ها در یكی از خانه ها دور هم جمع می شدند و شیرینی های سنتی مازندران را با كمك یكدیگر می پختند.( #بهاردونه )(سِیوحِلوا) ( #پشت_زیک ) و ( #كُماج) از شیرینی های محلی و مرسوم مازندران است كه این زنان برای عید نوروز آماده و چهره سفره عید مردم این استان را خوشرنگ و شیرین می كردند.هرچند این روزها از حضور دسته جمعی زنان برای پختن شیرینی خبری نیست یا کمتر است.
⬅️ #چهارشنبه_سوری_در_مازندران
چهارشنبه سوری در مازندران و ایران به همراه 10 کشور که آیین نوروز را دارند،برگزار می‌شود که همه آن با تکیه بر افروختن آتش است و این پریدن از روی آتش را دارای شگون و خوشی می‌دانستند.عدد هفت، عددی خوش یمن است و براساس این رسم هفت کپه آتش بر پا و غروب چهارشنبه آخر سال به صورت متفاوت برگزار می‌شد.
(آش 40 گیاه)(شال اِنگِنی)(آش هفت تِرشی)
.↩️یکی از قدیمی‌ترین و بارزترین رسوم مازندرانی‌ها برای چهارشنبه آخر سال پختن #آش_چهل_گیاه است که از گیاهان خشک شده قدیمی و برخی گیاهان جدید پخت می‌شود، البته #آش_ترش نیز به نشانه نهادن بر سرما و انزجار از آن به دلیل اینکه ترشی نشان انزجار است نیز پخت می‌شود.
.↩️( #شال_اِنگِنی)یا افکندن شال نیز از دیگر مراسمی است که در مناطق کوهستانی وجود داشت و در آن شالی را از دیوار یا روزنه خانه می‌انداختند و صاحب‌خانه بر حسب بخشندگی خود انعام و شیرینی به فرد می‌دهد.تمام آداب و رسوم چهارشنبه آخر سال نشان می‌دهد که یک مثبت‌اندیشی برای برگزاری این رسوم وجود دارد و همه آنها مانند قاشق‌زنی مقدمه‌ای برای یک اتفاق بزرگ و نو شدنی بزرگ است.
.↩️ آش هفت ترشی آشی كه هفت نوع ترشی مانند آب نارنج، آب ليمو، آب انار، سركه، گوجه سبز، و آب از گيل در آن می ريزند و بعد از آماده شدن بين همسايه ها پخش مي كنند غروب روز مي خوانند با آرزوی شادی و خوشی براي خود و خانواده خود از روی آتش می پرند. آنها می خوانند :چهارشنبه سوری كِمی پارسال دسوری كِمی، امسال دسوری كِمی
.⬅️هنگام تحویل سال افراد خانواده دور سفره هفت سین که با سلیقه خانم خانه چیده شده می‌نشینند و در حالیکه پدر خانواده دعای تحویل می‌خواند منتظر سال نو می‌شوند.در گذشته که امکانات ارتباطی مانند رادیو و تلویزیون نبود با تیراندازی یا گفتن اذان سال جدید را به همه اعلام می‌داشتند. بعد از این که سال نو شد کسی که به عنوان #مادرمه انتخاب شده با مجمعی که در ان قرآن،آیینه،اب،سبزه و شاخه‌های سبز جوان قرار دارد وارد خانه می‌شود چهارگوشه اتاق‌ها را آب می‌پاشد قرآن را کنار سفره هفت سین می‌گذارد و شاخه‌های سبز (درخت آلوچه)را به این نیت که سال سرسبز و خوش و خرمی برای خانواده باشد،جلوی در اتاق آویزان یا روی طاقچه اتاق می‌گذارد.غذایی به عنوان خیرات برای اموات می‌پزند و بین مردم پخش می‌کنند.در غروب شب اول سال به این اعتقاد که چراغ خانه آن‌ها همیشه روشن و نورانی باشد، به سر در خانه‌ها شمع یا شعله آتش آویزان می‌کنند.
.⬅️خیلی دور نیست آن زمانی كه مازندرانی ها اعتقاد داشتند حتما باید روی سفره نوروزی در تمامی طول شبانه روز(سُو) (روشنائی) وجود داشته باشد و به همین دلیل هم یك وسیله روشنی بر روی سفره نوروزی ضروری و اصل بود.
البته این باور و اعتقاد همچنان هم در میان مردم این خطه ماندگار است اما در گذر زمانه و با ورود وسایل و امكانات جدید،نوع وسیله روشنی تغییر شكل داد و به قولی امروزی شد.روشن كردن فتیله یك چراغ لمپا (چراغ كوچك نفتی)بر سر سفره هفت سین درلحظه تحویل سال برای مازندرانی ها ویژه و خاص بود چرا كه با این كار و بودن چراغی بر سر سفره،تداوم روشنی در زندگی را آرزو می كردند.
هرچند در سال های اخیر با ورود شمع های زیبا و فانتزی جایی برای لَمپای قدیمی و سنتی در سفره عید نوروز مازندرانی ها باقی نگذاشته است.