جاشناسی و جریان‌شناسی نواندیشی دینی #اکبرکرمی #پشت_عینک_دیگران #مهدی_کاظمی‌_زمهریر #akbar_karami

جاشناسی و جریان‌شناسی نواندیشی دینی در ایران

نواندیشان مسلمان کیستند؟ از کجا آمده اند؟ و سر چه دارند؟
پس از جمهوری اسلامی نه تنها اسلام‌ستیزی که مسلمان‌ستیزی هم در قامت ستیز و دشمنی با نواندیشان مسلمان بالا گرفته است. دشمنان با این منطق که نواندیشان مسلمان در برپایی جمهوری اسلامی هم‌راهی کرده‌اند؛ یا فرآیند نواندیشی در پهنه ی دین نادرست است و ترفندی است برای پاس‌داری از اسلام، به دشمنی با این گروه از مسلمانان پرداخته‌اند.
دعواها بر سر روشن‌فکری دینی چیست؟ و چرا؟ آیا آن‌گونه که برخی از منتقدان آورده‌اند روشن‌فکری دینی همانند آب‌غوره ی فلزی از ناامکان‌ها است؟ یا برسازنده‌گان این استدلال و شونده‌گی گرفتار ذات‌گرایی اند و با این خیال خام که هر نامی ذاتی دارد، دین و روشن‌فکری را ناسازگار یافته‌ و برآمد آن نواندیشان مسلمان را از پهنه ی روشن‌فکری بیرون نهاده‌اند؟ مسلمانان در این فرایند بدخیمی و حذف چه نقشی دارند؟ آیا پس‌ماند‌ها ی روشن‌فکرستیزی، غرب‌ستیزی و برساخته‌ها ی سرکوب‌گر همانند است که بازگشته است و گریبان برخی از مسلمانان اسلام‌گرا ی قدیم و نواندیش جدید را گرفته است؟
فرآیند برآمدن و پدیداریدن روشن‌فکری (به‌طور عام) در پهنه ی سنت و روشن‌فکری دینی (به‌طور ویژه) در پهنه ی دین چه ارتباطی با هم دارند؟ به کجا می‌رسند؟ چه کارکردی دارند؟
در رودررویی با جهان‌ها ی جدید و مناسبات تازه نقش نواندیشی چیست؟ و آیا مسلمانان را می‌توان با حذف نواندیشان مسلمان به آشتی با جهان‌ها ی جدید و مناسبات تازه کشاند؟ راه‌ها و چاه‌ها کدام اند؟ از پدیدارشناسی نواندیشی دینی چه می‌توان آموخت؟ و این پدیدارشناسی تا چه پایه به‌کار آسیب‌شناسی راه‌رفته می‌آید؟ و می‌تواند هزینه‌ها ی آینده را بکاهد؟

این همه و بیش‌تر را با مهدی کاظمی زمهریر که یکی از چهره‌ها ی جوان و برجسته ی دانش‌گاهی و سیاسی است در میان گذاشته‌ام و بر سر آن بوده‌ام که بنیادها ی «پدیدارشناسی نواندیشی دینی در ایران» را بررسم و راهی برای آسیب شناسی و جریان‌شناسی در پهنه ی نواندیشی دینی باز کنم. در گفت‌وگوها ی پسین با کاظمی به این سرنام‌ها خواهیم پرداخت.

به داور ی کاظمی در راه رفته و رودرویی ایرانیان با نوینش چند برش برجسته دیده می‌شود؛ حیرت و تکاپو ی پذیرش آن، به‌ویژه در پهنه ی سیاست (که از دوران قاجار آغاز می‌شود.)؛ مقاومت در برابر ورود نوینش و مناسبات آن (که در دوران پهلوی به اوج خود می‌رسد.)؛ تکاپویی برای سنتز و هم‌نهادی که اوج آن به انقلاب اسلامی می‌رسد. نواندیشان مسلمان برآمد این برش و تکاپویی برای مدیریت و گردانش این هم‌آمیزی و هم‌نهادی و آسیب‌شناسی و سامانیدن آن هستند. گام آخر و برش نهایی به باور کاظمی فراتررفتن از هم‌نهادی و نگریستن به سنت از خلال نوینش و سامانیدن راه رفته با کاربست عقلانیت نوین و گفتمان انتقادی است. (که در جریان است و نواندیشان مسلمان بخشی از آن هستند.)

با مهربانی و پسند (سابسکرایب) خود در گسترش ارزش‌ها ی جدید ما را کمک کنید و با بازخوردها و هم‌رسانی برنامه را پیش ببرید.